กำหนดการ การประชุมวิชาการระดับชาติเนื่องในวันภาษาไทยแห่งชาติ ประจำปี 2568

“เอกสารตัวเขียนไท(ย) : ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งอื่น”

วันที่ 4-5 สิงหาคม 2568

เวลา 08.30 - 17.00 น.

ณ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) กรุงเทพฯ

วันจันทร์ที่ 4 สิงหาคม 2568

หอประชุม ชั้น 4

08.00 – 08.30 น.  ลงทะเบียน

08.30 – 08.45 น.  ผู้อำนวยการศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) กล่าวเปิดงานประชุมฯ

08.45 – 10.15 น.  เสวนาวิชาการ “มนุษย์กับเอกสารตัวเขียนไท(ย)”

• ดร.กนกวรรณ ชัยทัต นักวิชาการอิสระ
• ผศ. ดร.สมัย วรรณอุดร คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
• อ. ดร.สิทธิชัย พันชน คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา

           ดำเนินรายการ ดร.ดิเรก อินจันทร์ สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่

10.15 – 10.30 น.  พักรับประทานอาหารว่าง

10.30 – 12.00 น.  เสวนาวิชาการ “เอกสารตัวเขียนไท(ย): มนุษย์กับภาษา ศาสนา ความเชื่อ ภูมิปัญญา  และธรรมชาติ” 

• พฤกษวิทยาอาหารสัตว์จากเอกสารตัวเขียน: พืชอาหารช้าง - คุณยุวเรศ วุทธีรพลสำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร
• ความเชื่อในตำราตัดไม้ข่มนาม - อ.พอพล สุกใส คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร
• วจนลีลา ในคำส่งเคราะห์ล้านนา - คุณชูชาติ ใจแก้ว พิพิธภัณฑ์อารยธรรมลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
• รอยหมึกแห่งศรัทธา: การสำรวจเบื้องต้นเอกสารตัวเขียนของชาวมุสลิมไทย - คุณสุนิติ จุฑามาศ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
• คัมภีร์ใบลาน กับการฟื้นคิง ภูมิปัญญาที่วัดยางโองบน ตำบลแม่สลิด อำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก - คุณชวนพิศ นภตาศัย

           ดำเนินรายการ  อ.ดอกรัก พยัคศรี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร

12.00 – 13.00 น.  พักรับประทานอาหารกลางวัน เยี่ยมชมนิทรรศการ

13.00 – 14.30 น.  การนำเสนอบทความวิชาการ (หอประชุม)

• วัตถุ - สังคมของอักษรไท : ฟอนต์อักษรไทเหยาะและความเป็นชาติพันธุ์ไทในเวียดนาม - รศ.ดร.ยุกติ มุกดาวิจิตร
• “เทศนาลานพิมพ์” ของโรงพิมพ์พระจันทร์ ปฐมบทแห่งคัมภีร์ใบลานเส้นพิมพ์ของประเทศไทย: กรณีศึกษาในจังหวัดอุบลราชธานี - พระปกรณ์  ชินวโร (ปุกหุต) 
• เสียงอักษร: ท่วงทำนองร้อยกรองไทย จากเอกสารตัวเขียนในจังหวัดเพชรบุรี - อ.จตุพร บุญประเสริฐ

14.30 – 14.45 น.  พักรับประทานอาหารว่าง

14.45 – 17.00 น.  การนำเสนอบทความวิชาการ

• หนังสือตำราประจำครอบครัว : การเปลี่ยนผ่านของความรู้จากครอบครัวสู่พื้นที่สาธารณะในภาคใต้ พ.ศ. 2460 – 2510 – ผศ. ดร.พรชัย นาคสีทอง
• โหราศาสตร์ดวงเมือง: บันทึกข้อมูลประวัติศาสตร์ล้านนา - คุณชัยวุฒิ ไชยชนะ
• โฉลก: เรือน และถิ่นที่อยู่อาศัย ตามแบบโลกทัศน์ล้านนา - คุณฐาปนีย์ เครือระยา
• ฤกษ์ยามในจารึกแผ่นงาช้าง ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร - คุณวรพล ไม้สน
• คำทำนายเหตุการณ์จากลักษณะของพระอาทิตย์ - อ. ดร.ณัฐพงษ์  ปัญจบุรี
• ศึกษาเปรียบเทียบตำราห่วงฉบับภาคใต้กับตำราห่วงตามตำราพรหมชาติ - คุณสุรยวีย์ วัฒนะประกรณ์กุล

ห้อง 402 ชั้น 4

13.00 – 14.30 น.  การนำเสนอบทความวิชาการ

• บทโองการที่ใช้ประกอบเอกสารตัวเขียนประเภทตำรับยาและตำราการแพทย์แผนไทยภาคใต้ - คุณธวัลรัตน์  พรหมวิเศษ  และคุณชัยวุฒิ  พิยะกูล
• ตำราสมุดฝรั่งภาคใต้: เอกสารศักดิ์สิทธิ์ว่าด้วย “บทสวดโองการ” ช่วงทศวรรษ 2500-ปัจจุบัน - อ.ชาญณรงค์ คงฉิม
• การปริวรรตและวิเคราะห์ตำรับยาพื้นบ้านที่มีกัญชาเป็นส่วนประกอบที่ปรากฏในสมุดฝรั่ง จังหวัดสงขลา - อ.วิทยา บุษบงค์
• การศึกษาเชิงวิเคราะห์เอกสารต้นฉบับตำรายาแพทย์แผนไทยวัดท้ายน้ำ ตำบลท้ายน้ำ อำเภอโพทะเล จังหวัดพิจิตร - คุณกมลลักษณ์ ศรีรักษ์, คุณปริยาภัทร พิมเสน, คุณปสุตา ส้มแก้ว และคุณสุภารัตน์ แซ่ลี

14.30 – 14.45 น.พักรับประทานอาหารว่าง

14.45 – 17.00 น. การนำเสนอบทความวิชาการ

• องค์ความรู้เรื่องการทำนายความอุดมสมบูรณ์เกี่ยวกับข้าวจากเอกสารตัวเขียนภาคกลาง: ความเชื่อและภูมิปัญญาไทยกับการอิงอาศัยธรรมชาติ - คุณธนภัทร พิริย์โยธินกุล
• “ถ้าจะใคร่รู้ฝนแล้ง ให้สังเกตดูพุธ”: ตำราดูฝนแล้งฝนตกของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ และองค์ความรู้ทางโหราศาสตร์อุตุนิยมวิทยา - คุณปรีดาภรณ์ เอี่ยมแจ๋
• คติความเชื่อและประเพณีการปลูกเรือนของชาวไทลื้อ ไทเขิน และไทใหญ่ - คุณไพลิน ทองธรรมชาติ
• การดำเนินการทางคณิตศาสตร์ในตำราโจทย์เลข ฉบับวัดใหม่นครบาล จ.ราชบุรี - คุณจิตตวิสุทธิ์ ปิ่นทอง
• การศึกษาของพระสงฆ์ล้านนาในอดีต: กรณีศึกษาชีวประวัติครูบาอภิวงศ์ คันธวังโส - คุณวีรศักดิ์ ของเดิม
• ตือม้าฮายด่าว: ในเอกสารไทแทงกับการจัดการความทรงจำและการสร้างอัตลักษณ์ของถิ่นที่ของคนไทในเมืองชายแดนเวียดนาม - รศ. ดร.อัจฉริยา ชูวงศ์เลิศ
• ความทรงจำ เรื่องเล่า และประวัติศาสตร์นิพนธ์อำเภอด่านซ้าย จากเอกสารโบราณวัดศรีสะอาด บ้านเก่า อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย - คุณปฐมพร จำปาอ่อน คุณวีระพล ศรีบุญมี และคุณชนวีร์ คำมี 

วันอังคารที่ 5 สิงหาคม 2568

หอประชุม ชั้น 4

08.00 – 08.30 น.  ลงทะเบียน

08.30 – 10.15 น.  การนำเสนอบทความวิชาการ  

• คติความเชื่อเรื่องผีในเอกสารตัวเขียนไท: ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับโลกเหนือธรรมชาติ - คุณเจษฎาภรณ์  ฉุยฉาย
• สิ่งศักดิ์สิทธิ์และสิ่งเหนือธรรมชาติ ในเอกสารโบราณอีสานประเภทกฎหมาย - คุณชวนากร จันนาเวช
• คัมภีร์ปฐมมูล: กำเนิดโลก และจักรวาล - อ.ชาญชวิศ  ทุ่มโมง
• ไสยเวทย์ และหนังสือบุด กับปฏิสัมพันธ์ระหว่างชาติพันธุ์ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ - ผศ.ดร.พิเชฐ  แสงทอง                                            

10.15 – 10.30 น.  พักรับประทานอาหารว่าง

10.30 – 12.00 น.  การนำเสนอบทความวิชาการ

• พหุจักรวาลในพหุชาติพันธุ์ไท: การศึกษาเปรียบเทียบจากเอกสารตัวเขียนไท(ย )- รศ. ดร.พิเชฐ สายพันธ์
• อานิสงส์โขคำ ฉบับวัดยางควาง: การศึกษาในมุมมองศาสนาพื้นถิ่น (Vernacular religion) - อ.ณัฐวุฒิ แสงพันธ์
• วิวัฒนาการอักขรวิธีลิกไทจากหลักฐานเปรียบเทียบในลิปิกรมจีนไทเมืองมาวสมัยราชวงศ์หมิงและชิง - คุณชินกฤต ตั้งศิริวัฒนากุล  และ Mr. Madhurjya Buragohain

12.00 – 13.00 น.  พักรับประทานอาหารกลางวัน เยี่ยมชมนิทรรศการ

13.00 – 14.30 น.  เสวนาวิชาการ “เอกสารตัวเขียนไท(ย) กับการสร้างสรรค์นวัตกรรม และทิศทางการศึกษาเอกสารตัวเขียนของประเทศไทยในอนาคต”

• รศ. ดร.อภิลักษณ์ เกษมผลกูล คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
• ผศ. ดร.ราชันย์ นิลวรรณาภา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
• ผศ. ดร.กังวล คัชชิมา คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร
• ผศ. ดร.อธิราชย์ นันขันตี คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยนครพนม
• คุณยุวเรศ วุทธีรพล สำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร
• อ.ดอกรัก พยัศรี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ดำเนินรายการและร่วมเสวนา

14.30 - 14.45 น.  ผู้จัดการฝ่ายคลังข้อมูลวิชาการกล่าวปิดงานประชุม

ห้อง 402 ชั้น 4

10.45 – 12.00 น.  การนำเสนอบทความวิชาการ

• จระเข้ในวรรณกรรมไทย: โองการสรรเสริญจระเข้ - คุณจามีกร ชูทรัพย์
• คำสู่ขวัญช้างเมืองน่าน: ลักษณะต้นฉบับ เนื้อหา และการเปรียบเทียบสำนวน - คุณคณปกรณ์ จันทร์สมบูรณ์
• ตำราแมว: แมวในอุดมคติกับชีวิตที่พึงปรารถนาของคนไทย - คุณพิทักษ์พงศ์ เก้าเอี้ยน
• อ่านบทละคร มองสมุดไทย: การตรวจสอบชําระบทละครความเก่าเรื่อง นางมโนห์รา - คุณสุธีรา  สัตยพันธ์
• อักขรวิธีอักษรธรรมล้านนา ช่วงพุทธศตวรรษที่ 21-22: พัฒนาการและเอกลักษณ์ของยุคสมัย -คุณกรัณย์กร ธิติเวศน์สกุล

12.00 – 13.00 น.  พักรับประทานอาหารกลางวัน เยี่ยมชมนิทรรศการ

หมายเหตุ

• กำหนดการอาจมีการเปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสม
• การประชุมที่จัดในหอประชุมจะเผยแพร่ผ่าน เพจเฟซบุ๊กของศุนย์มานุษยวิทยาสิรินธร ส่วนการนำเสนอบทความในห้อง 402 จะมีการบันทึกเทป และเผยแพร่ภายหลัง ผ่าน sac channel

Workshop และนิทรรศการ

           - การ์ดเกมสุดสร้างสรรค์ ชุด "อาลักษณ์อยุธยาตามหาอักษรและเซียมซีคำปรารถนาจากจารึกสุโขทัย" คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร

           - นิทรรศการ ดูดวงแต่งแก้เสียเคราะห์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยนครพนม

           - นิทรรศการ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม

           - นิทรรศการ สำนักวิจัยศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่

           - นิทรรศการจากโครงการวิจัย "การพัฒนามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมเกี่ยวกับเอกสารตัวเขียนสู่ผลิตภัณฑ์ และบริการในบริบทเศรษฐกิจสร้างสรรค์" ได้รับทุนสนับสนุนการวิจัยจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ปีงบประมาณ 2567 มหาวิทยาลัยมหิดล

           - นิทรรศการ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

           - นิทรรศการ “ทักษิณศาสตราพยากรณ์” และกระบวนการจัดการความรู้เอกสารโบราณโรงเรียนสตรีพัทลุง สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ