งานวิจัยเล่มนี้ผู้เขียนพยายามทำความเข้าใจและอธิบายถึงความสัมพันธ์เชิงอำนาจของบทบาทชายหญิง กับการแสวงหาพฤติกรรมอนามัยการเจริญพันธุ์ ในประเด็นเกี่ยวกับกระบวนการกล่อมเกลาทางสังคมวัฒนธรรม ที่มีผลต่อการสร้างความต้องการทางเพศในสังคมของช่วงวัยต่าง ๆ รวมไปถึงการคาดหวังเพศของบุตร การแสวงหาพฤติกรรมด้านอนามัยการเจริญพันธุ์เกี่ยวกับการวางแผนครอบครัว อนามัยของแม่และเด็ก ภาวะการมีบุตรยาก การตั้งครรภ์โดยไม่ได้ตั้งใจ การแท้ง เพศศึกษา พฤติกรรมทางเพศที่เสี่ยงต่อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ความรุนแรงทางเพศ อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมของม้งจะเปลี่ยนไปอย่างไร ผู้ชายก็ยังเป็นผู้ที่มีอำนาจในการตัดสินใจในทุกเรื่อง ถึงแม้ว่าปัจจุบันผู้หญิงจะมีบทบาทมากขึ้นมีอำนาจในการต่อรอง แต่เพศชายก็เป็นใหญ่กว่าเพศหญิงในสังคมของม้ง

หนังสือเล่มนี้ได้รวบรวมประวัติความเป็นมา รูปแบบผลิตภัณฑ์เครื่องเงินชาวเขา ที่แสดงให้เห็นถึงศิลปวัฒนธรรมที่งดงามและทรงคุณค่า ซึ่งเป็นการปฏิบัติงานสืบสานตามแนวพระราชดำริของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่มีพระประสงค์ให้อนุรักษ์ไว้ซึ่งศิลปวัฒนธรรมของชาวเขาเผ่าต่าง ๆ เพื่อให้เป็นมรดกทางภูมิปัญญาเพื่อสืบทอดถึงอนุชนรุ่นหลังต่อไป

หนังสือเล่มนี้ผู้เขียนได้รวบรวมจากเอกสารหลายแหล่งและจากการได้พบเห็นและสัมผัสกับวิถีชีวิตของชาวแม้วจริงๆ โดยเนื้อหาเล่าถึงความเป็นมาถิ่นกำเนิดของคนแม้ว วิถีชีวิตของชนกลุ่มหนึ่งซึ่งมีอาณาจักรอยู่บนภูเขาอันมีความเป็นอยู่แตกต่างไปจากคนพื้นราบหลายประการ รวบไปถึงขนบธรรมเนียมประเพณีที่มีความแตกต่างออกไป แต่ประเพณีที่ชาวแม้วให้ความสำคัญอย่างมากในการดำรงชีวิต คือ การสืบทอดตระกูล หรือการแต่งงานซึ่งมีธรรมเนียมปฏิบัติอันเป็นเอกลักษณ์ของชาวแม้ว และประเพณีงานศพที่ต้องบอกว่า หากมีชาวแม้วตายหนึ่งคนไม่ใช่เรื่องเล็ก ๆ เลย

งานวิจัยเล่มนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความเข้มแข็งขององค์กรชุมชนในการแก้ไขปัญหายาเสพติด องค์ประกอบและบริบททางสังคม วัฒนธรรมของชุมชนที่ส่งผลต่อความเข้มแข็งขององค์กรชุมชนในการแก้ไขปัญหายาเสพติด ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลในพื้นที่ชุมชนชาวม้งในจังหวัดเชียงใหม่ เป็นเวลา 1 ปี 2 เดือน ซึ่งจากผลการวิจัยพบว่าการจะแก้ไขปัญหายาเสพติดต้องอาศัยความร่วมมือขององค์กรชุมชนในการแก้ปัญหาดังนี้ 1. ต้องสร้างกระแสความคิดให้ชุมชน มองเห็นความสำคัญของปัญหาด้วยตนเอง จากความเดือดร้อนที่มาจากยาเสพติด 2. ต้องส่งเสริม สนับสนุนให้มีการรวมตัวกันเป็นกลุ่ม เพื่อใช้มาตรการทางสังคมมาสนับสนุนการออกกฎระเบียบร่วมกันในการแก้ไขปัญหายาเสพติด 3. ต้องสร้างความเข้มแข็งให้เกิดขึ้นในองค์กรชุมชน
โดยการใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นมาประยุกต์ร่วมกับการเรียนรู้ผ่านเครือข่ายการเรียนรู้ด้านปัญหายาเสพติดเพื่อแก้ไขปัญหาร่วมกัน

งานวิจัยเล่มนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงกระบวนการถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ด้านการเกษตรบนที่สูงอย่างยั่งยืน โดยศึกษาชุมชนม้งบ้านสันป่าเกี๊ยะ ตำบลแม่นะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ผลการศึกษาพบว่าชาวเขาเผ่าม้งสามารถถ่ายทอดความรู้แบบดั้งเดิมและประสบการณ์ด้านการเกษตรบนที่สูงอย่างยั่งยืนผ่านสถาบันครอบครัว มีการจัดระบบการเกษตรออกเป็น 2 แบบ คือการเกษตรแบบยังชีพ
และการเกษตรแบบผลิตเพื่อด้านเศรษฐกิจ ตลอดจนการให้ความร่วมมือกับภาครัฐในการใช้และจัดการทรัพยากรดิน ทรัพยากรป่าไม้และทรัพยากรน้ำ เพื่อให้เกิดการพัฒนาการเกษตรบนที่สูงอย่างยั่งยืน

หนังสือเล่มนี้เล่าถึงวิถีชีวิตของชาวเขาเผ่าแม้วที่อาศัยอยู่ทางเหนือของประเทศหาเลี้ยงชีพด้วยการเพาะปลูก ล่าสัตว์เพื่อเป็นอาหาร แต่ในสังคมของมนุษย์ไม่เว้นแม่แต่ชนกลุ่มน้อยที่อาศัยอยู่บนภูเขา
ความต้องการอาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม หรือแม้แต่หลักประกันทางครอบครัว ทำให้เกิดการเบียดเบียน ทะเลาะวิวาท การเอารัดเอาเปรียบ เพียงเพื่อผลประประโยชน์ส่วนตนและการเอาตัวรอดในสังคม

งานวิจัยเล่มนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมทางเพศของวัยรุ่นชาวเขาเผ่าม้ง กลุ่มตัวอย่างเป็นวัยรุ่นชาวเขาเผ่าม้งที่มีอายุระหว่าง 13-19 ปี อยู่นอกระบบโรงเรียน จำนวน 316 คน โดยวิธีการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลใช้ค่าสถิติ ร้อยละ และค่าเฉลี่ย
ผลการวิจัยพบว่า 1. กลุ่มตัวอย่างวัยรุ่นชาวเขาเผ่าม้ง เป็นชาย ร้อยละ 53.5 และเพศหญิง ร้อยละ 46.5 มีอายุเฉลี่ย 16 ปี เคยมีพฤติกรรมการไปมาหาสู่กับเพื่อนต่างเพศมากที่สุด ร้อยละ 65.2 ในกลุ่มชาวเขาเผ่าม้งที่เคยมีเพศสัมพันธ์จะเป็นเพศชาย ร้อยละ 53.3 และเพศหญิง ร้อยละ 15.0 มีเพศสัมพันธ์กับคนรัก ร้อยละ 76.8
ซึ่งกลุ่มที่เคยมีเพศสัมพันธ์จะใช้ถุงยางอนามัยขณะร่วมเพศเพียง ร้อยละ 20.5 2. ปัจจัยที่พบว่ามีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมทางเพศอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ในทุกด้านคือ อายุ เพศ อาชีพ ระดับการศึกษา ประสบการณ์การย้ายถิ่น ค่านิยมเรื่องเพศ สิ่งกระตุ้นทางเพศ และการคล้อยตามกลุ่มเพื่อน 3. ปัจจัยที่ไม่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมทางเพศอย่างมีนัยยะสำคัญางสถิติในทุกด้านคือปัจจัยด้านความรู้เรื่องเพศศึกษา และเจตคติเรื่องเพศ

งานวิจัยเล่มนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1. เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีส่วนผลักดันหรือเอื้ออำนวยให้ชาวม้งเข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศไทย ซึ่งก่อให้เกิดผลกระทบกับความมั่นคงของชาติในปัจจุบัน 2. เพื่อวิเคราะห์นโยบายของรัฐในการแก้ไขปัญหาชาวม้งโดยทั่วไปตลอดจนชาวม้งที่พักสงฆ์ถ้ำกระบอก 3. เพื่อแสวงหาแนวทางปฏิบัติ
ที่เหมาะสมในการแก้ไขปัญหาชาวม้งในประเทศไทยตลอดจนแนวทางดำเนินการอันเหมาะสมในการแก้ไขปัญหาชาวม้งในที่พักสงฆ์ถ้ำกระบอก 4. เพื่อเสนอยุทธศาสตร์สำหรับการแก้ไขปัญหาชาวม้งในประเทศไทย อันเป็นภาพรวมทั้งยุทธศาสตร์การแก้ไขปัญหาชาวม้งในที่พักสงฆ์ถ้ำกระบอก ดำเนินการวิจัยโดยศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลทางด้านเอกสาร และเสนอรายงานแบบพรรณาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า 1. ปัญหาชาวม้งในที่พักสงฆ์ถ้ำกระบอกเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของชาติ เกิดจาก ปัญหาผู้อพยพหลบหนีเข้าเมืองโดยผิดกฎหมาย ปัญหาชาวม้งที่มีส่วนเกี่ยวพันกับขบวนการต่อต้านรัฐบาลลาว ปัญหายาเสพติด ปัญหาด้านสังคม
สาธารณสุข และปัญหาการแสวงหาผลประโยชน์จากชาวม้งซึ่งทำการสร้างรูปหล่อคล้ายองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวโดยไม่ได้รับอนุญาต 2. การแก้ไขปัญหาที่ผ่านมาทางราชการได้ดำเนินการแก้ไขปัญหาโดยมีนโยบาย และมาตรการต่าง ๆ ในการดำเนินการอย่างจริงจังตั้งแต่ปี 2536 ซึ่งประสบผลสำเร็จในระดับหนึ่งเท่านั้น
เพราะยังคงมีปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินการที่สำคัญได้แก่ปัญหาด้านนโยบายและการบริหารงานของทางราชการ ปัญหาการขาดแคลนงบประมาณ ปัญหาขีดจำกัดด้านกำลังพล โดยเฉพาะการขาดแคลนเจ้าหน้าที่ที่มีความสามารถพิเศษเฉพาะด้านในการเข้าไปแก้ปัญหา

เอกสารฉบับนี้เป็นรายงานทดลองนำเสนอของนักวิจัยภาคสนามผู้เข้าร่วมโครงการของศูนย์ศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ผลงานวิจัยของศูนย์ฯ โดยเนื้อหาบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์ของม้ง วิถีชีวิตความเป็นอยู่และองค์ความรู้เกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ อาทิ การจัดการดิน น้ำป่า ที่ดิน น้ำ สัตว์ป่า และป่า ระบบความเชื่อเรื่องการเจ็บป่วย การรักษาพยาบาลด้วยสมุนไพรที่ได้จากการเพาะปลูกขึ้นเอง การถ่ายทอดองค์ความรู้เรื่องสมุนไพร และการรักษาพยาบาลแบบพื้นบ้านของคนในชุมชนชาวม้ง

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาภูมิหลังที่ป็นปัจจัยที่มีส่วนผลักดันให้ชาวเขาเผ่า
ม้งอพยพเข้าสู่ประเทศไทย (2) ศึกษาถึงผลกระทบจากกรณีที่ชาวเขาเผ่าม้งค้ายาเสพติดผลการศึกษาพบว่าสาเหตุการอพยพลี้ภัยทางการเมืองจากสงคราม ซึ่งแบ่งได้เป็น 2 ระยะเวลาดังนี้คือ 1. ระยะที่ 1 อพยพลี้ภัยสงครามจากประเทศจีน เข้าสู่คาบสมุทรอินโดจีน คือ ประเทศเวียดนาม ลาวและไทย ประมาณ พ.ศ. 2460
2. ระยะที่ 2 อพยพลี้ภัยจาการเปลี่ยนแปลงการปกครองในประเทศลาวเป็นระบบคอมมิวนิสต์ในปี พ.ศ. 2518
การอพยพเข้ามาอาศัยในประเทศไทยในระยะแรกก่อให้เกิดปัญหาคือ 1.ปัญหาภายในประเทศ การตัดไม้ทำลายป่าเพื่อทำไร่เลื่อนลอย ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ระบบนิเวศน์วิทยาแก่แหล่งต้นน้ำลำธาร กระทบต่อสังคม
2. ปัญหาระหว่างประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 3. มีผลกระทบต่อภาพลักษณ์ของประเทศไทย
ที่กลายเป็นประเทศผู้ค้ายาเสพติดรายใหญ่ของโลก อีกทั้งการแพร่ระบาดของลัทธิคอมมิวนิสต์ที่ได้โฆษณาชวนเชื่อแก่ชาวเขาที่อยู่ถิ่นธุรกันดารก่อความไม่สงบในพื้นที่ ส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของชาติ การรับเอาค่านิยมและวัฒนธรรมจากคนพื้นราบ ความต้องการที่มีคุณภาพมากกว่าเดิม กอปรกับการดำเนินการให้สัญชาติที่ล่าช้าของทางราชการ ทำให้ชาวเขามีความต้องการเป็นคนไทย ถูกนำเข้าสู่วงจรค้ายาบ้า เพื่อให้ได้เงินจำนวนมาก
ในการสนองความต้องการ จนกลายเป็นปัญหาสังคมที่ส่งผลกระทบไปทั่วประเทศ รัฐบาลได้ให้ความสำคัญและเร่งแก้ไข โดยการออกมาตรการและนโยบายต่าง ๆ ในการช่วยเหลือและแก้ไขให้ทันต่อเหตุการณ์

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการมีบุตรของคู่สมรสชาวเขาเผ่าม้ง
ที่ภรรยาอายุต่ำกว่า 20 ปี อำเภอพบพระ จังหวัดตาก คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จากคู่สมรสชาวเขาเผ่าม้ง ที่ภรรยาอายุต่ำกว่า 20 ปี อำเภอพบพระ จำนวน 320 คู่ เก็บรวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณ โดยแบบสัมภาษณ์ และข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์เจาะลึก นำข้อมูลมาวิเคราะห์ ด้วยค่าสถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความสัมพันธ์ ระหว่าง ตัวแปรปัจจัยนำ ปัจจัยเอื้อ ปัจจัยเสริม ด้วยสถิติไคว์สแควร์และใช้ การวิเคราะห์จำแนกประเภท วิธีวิเคราะห์แบบขั้นตอน เพื่อคัดเลือกปัจจัยที่สามารถอธิบายความแตกต่างระหว่างกลุ่มของกลุ่มสามี กลุ่มภรรยา และกลุ่มคู่สมรส ผลการวิจัยพบว่า คู่สมรสชาวเขาเผ่าม้งที่ภรรยาอายุต่ำกว่า 20 ปี มีบุตรที่มี ชีวิต ร้อยละ 65.6 และจากการวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรปัจจัยนำ ปัจจัยเอื้อ และปัจจัยเสริม กับการมีและไม่มีบุตร ในกลุ่มสามี กลุ่มภรรยา และกลุ่ม คู่สมรส พบว่า ทัศนคติต่อการคุมกำเนิดของกลุ่มสามี และการได้รับการสนับสนุนให้มี บุตรจากบิดามารดา มีความสัมพันธ์กับการมีบุตร อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.001) และจากผลการวิเคราะห์จำแนกประเภทแบบขั้นตอน พบว่าปัจจัยที่สามารถอธิบายความ แตกต่างระหว่างกลุ่มได้ มี 1 ตัวแปรได้แก่ ตัวแปรการได้รับการสนับสนุนให้มีบุตร จากบิดามารดา เป็นปัจจัยที่สามารถทำนายพฤติกรรมการมีและไม่มีบุตรของกลุ่มสามี กลุ่มภรรยา และกลุ่มคู่สมรส ได้ร้อยละ 67.81 ร้อยละ 68.75 และร้อยละ 68.75 ตามลำดับ โดยกลุ่มสามี กลุ่มภรรยา และกลุ่มคู่สมรส ที่ได้รับการสนับสนุนให้มีบุตร จากบิดามารดาสูง เป็นกลุ่มที่มีแนวโน้มจะมีบุตร

หนังสือเล่มนี้เป็นหนึ่งในหนังสือสารคดี ชุด ชีวิตของชนกลุ่มน้อยบนดอยสูง ซึ่งภายในเล่ม
ได้กล่าวถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ ประเพณี ความเชื่อและพิธีกรรมต่าง ๆ ของชาวเขาเผ่าแม้ว (ม้ง) ไว้สำหรับ
ผู้ที่สนใจได้ศึกษาค้นคว้าต่อไป

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาวะอนามัยการเจริญพันธุ์ของสตรีชาวเขาเผ่าม้ง
กลุ่มตัวอย่างเป็นเป็นสตรีชาวเขาเผ่าม้งที่อยู่ในช่วงอายุ 13-44 ปี จำนวน 527 คน ผลการวิจัยพบว่า 1. กลุ่มตัวอย่างจำนวนมากที่สุดมีอายุระหว่าง 15-19 ปี อายุของการเริ่มมีประจำเดือนอยู่ในช่วง 13-15 ปี ส่วนมากไม่มีอาการผิดปกติทั้งก่อนและหลังมีประจำเดือน 2. กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความรู้ด้านการวางแผนครอบครัวและรับรู้ประโยชน์ของการวางแผนครอบครัว 3. กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความรู้ด้านอนามัยแม่และเด็ก และยังมีความรู้ในการดูแลสุขภาพเด็กเกี่ยวกับการรับวัคซีนเด็กโดยเฉพาะโรคบาดทะยัก นอกจากนี้กลุ่มตัวอย่างจะมีการตั้งครรภ์ตั้งแต่ 1 ครั้งจนถึง 13 ครั้ง โดยเฉลี่ย 4. กลุ่มตัวอย่างมีภาวะการมีบุตรยาก แต่ส่วนใหญ่ไม่ได้ไปตรวจหรือแก้ไข ส่วนการแท้งบุตรเคยแท้งร้อยละ 14.7 สาเหตุการแท้งเนื่องจากทำงานหนัก 5. กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ไม่มีอาการผิดปกติเกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์โดยเฉพาะมดลูกและเต้านม และ 6. กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ไม่เคยเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์และไม่มีอาการผิดปกติเกี่ยวกับอวัยวะสืบพันธุ์ นอกจากนี้ยังไม่เคยป้องกันการติดโรคจากเพศสัมพันธ์ โดยให้เหตุผลว่าเชื่อใจสามีว่าจะไม่มีโรคและไม่ทราบวิธีการป้องกัน

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์คำเรียกสีพื้นฐานและคำเรียกสีไม่พื้นฐานในภาษาไทลื้อ ลัวะ ม้ง และกะเหรี่ยง ตลอดจนการรับรู้สีและทัศนคติที่ผู้พูดภาษาดังกล่าวมีต่อสี โดยเก็บข้อมูลจากผู้บอกภาษาซึ่งอาศัยอยู่ในพื้นที่จังหวัดเชียงรายและพะเยา จำนวน 40 คน เครื่องมือที่ใช้ในการสัมภาษณ์คือบัตรสีจำนวน 208 บัตรสี  ผลการวิจัยสรุปเนื้อหาสำคัญได้ดังนี้ ภาษาไทลื้อ ลัวะ ม้ง และกะเหรี่ยงมีจำนวนคำเรียกสีพื้นฐานคือ 12, 5, 6 และ 5 คำ ตามลำดับ ส่วนการสร้างคำเรียกสีไม่พื้นฐานนั้น ภาษาที่ศึกษาทั้งหมดมีกลวิธีในการสร้างคำเรียกสีไม่พื้นฐาน 3 วิธี ผลการวิเคราะห์การรับรู้สีและทัศนคติที่มีต่อสีพบว่า ผู้พูดภาษาไทลื้อ ลัวะ ม้ง และกะเหรี่ยงมีการรับรู้ใจกลางของทุกประเภทสีคล้ายคลึงกัน ส่วนการรับรู้ขอบเขตสี พบว่าผู้พูดภาษาไทลื้อ ลัวะ ม้ง และกะเหรี่ยง มีการรับรู้ขอบเขตของประเภทสีเขียวได้ดีที่สุด ส่วนการวิเคราะห์ทัศนคติที่มีต่อสีพบว่า
ผู้พูดภาษาเหล่านี้มีทัศนคติบวกต่อสีสดและสีเข้ม และมีทัศนคติลบต่อสีตุ่นและสีอ่อน

งานวิจัยเรื่องนี้ได้ศึกษาที่หมู่บ้านม้งน้ำเงิน ในอุทยานแห่งชาติแห่งหนึ่งในจังหวัดเชียงใหม่
โดยทำการวิจัยภาคสนามในหมู่บ้านเป็นระยะเวลา 1 ปี และใช้วิธีการวิจัยเก็บข้อมูลจากเอกสารชั้นต้น
เอกสารชั้นรอง การสัมภาษณ์อย่างเจาะลึก และการสังเกตการณ์อย่างมีส่วน ผลการวิจัยพบว่าหมู่บ้านภูสวย
มีความแตกต่างและหลากหลายทางศาสนาเศรษฐกิจ และชาติพันธุ์ คือ มีชาวม้งเป็นชนกลุ่มใหญ่ในหมู่บ้าน นอกจากนี้เป็นชาวจีนฮ่อ คนไทย/คนเมือง ชาวกะเหรี่ยง และคนต่างด้าวอาศัยอยู่ด้วย และมีศาสนาพุทธ ผี คริสต์ อิสลาม ที่นับถือแตกต่างกันไปทั้งภายในและระหว่างกลุ่มชาติพันธุ์ ความแตกต่างดังกล่าวมิได้มีความหมายมากเมื่อถูกแทนที่ด้วยระบบความสัมพันธ์ต่อกันทางเศรษฐกิจพืชพาณิชย์ การค้า การปกครอง
และความทันสมัยและอิทธิพลของการท่องเที่ยวในบริบทของสังคมไทยที่มีอยู่ในหมู่บ้าน ดังนั้น กลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ จึงสามารถอยู่ร่วมกันเป็นพหุสังคมได้โดยไม่มีข้อขัดแย้งกันมากนัก ชาวม้งมีการปรับใช้สัญลักษณ์ดั้งเดิมและรับเอาสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมใหม่เช่นการใช้ระบบการปกครองสมัยใหม่เป็นกลไกสร้างกระบวนการในการพยายามรักษาอำนาจและผลประโยชน์ให้คงอยู่ในกลุ่มชาติพันธุ์ของตน ไม่ว่าจะเป็นการตระหนักรับรู้ในอำนาจของคนเมืองที่แสดงผ่านการทำพิธีกรรมการทรงของคนเมืองในหมู่บ้านหรือการปรับใช้พิธีกรรมของตนเพื่อลดความวิตกกังวลทางจิตใจ เมื่อได้รับผลกระทบจากเศรษฐกิจทุนนิยมหรือการกระทำของอำนาจรัฐ

งานวิจัยเรื่องเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมและการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมของชาวเขาเผ่าม้ง บ้านห้วยน้ำไซ อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก ศึกษาปัจจัยภายใน และปัจจัยภายนอกที่ช่วยรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวเขาเผ่าม้งและมีสมมติฐาน 10 ข้อ ตามกรอบแนวคิดทฤษฎีสังคมและวัฒนธรรม การวิจัยครั้งนี้ใช้เทคนิควิจัยทางมานุษยวิทยา เช่น การสังเกตอย่างมีส่วนร่วม การสำรวจลักษณะทางกายภาพและสิ่งแวดล้อมของชุมชน การสำรวจประชากร การสัมภาษณ์ผู้ให้ข่าวสำคัญ การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก และอื่นๆ ผลวิจัยพบว่า จากสมมติฐาน 10 ข้อ มีอยู่ 8 ข้อที่เป็นไปตามสมมุติฐาน (ผู้นำทางการเมือง ผู้นำทางศาสนา
ผู้นำทางการศึกษา ผู้นำทางเศรษฐกิจ ผู้นำทางศิลปะและนันทนาการ และการเพิ่มประชากรของชาวเขาเผ่าม้ง ซึ่งเป็นปัจจัยภายในช่วยรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ส่วนปัจจัยภายนอกช่วยรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ได้แก่นักท่องเที่ยว และหน่วยงานของราชการ)

กล่าวถึงการศึกษานโยบายของรัฐที่เกี่ยวกับม้ง เพื่อหาแนวทางในการแก้ไขปัญหาม้งในประเทศไทยที่เกิดขึ้นตั้งแต่อดีตจนถึงทุกวันนี้ ซึ่งกลุ่มประชากรศึกษา ได้แก่ ม้งที่อยู่ในภาคเหนือ 12 จังหวัด ได้แก่ เชียงราย เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน น่าน ฯลฯ ในภาคอีสาน ได้แก่ จังหวัดเลย และม้งอพยพจากประเทศลาวที่เข้ามาหลังจากที่ลาวเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบคอมมิวนิสต์ โดยกลุ่มนี้ส่วนใหญ่จะมาอยู่ที่สำนักสงฆ์
ถ้ำกระบอก อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี จากการศึกษาพบว่า ปัญหาที่เกิดขึ้นจากม้งตั้งแต่อดีตจนถึง
ทุกวันนี้ ได้แก่ ม้งร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์ต่อสู้กับกองกำลังฝ่ายรัฐบาลไทยที่เกิดขึ้นในภาคเหนือ เมื่อ พ.ศ.2510 -2528 ปัญหาการทำลายสภาพสิ่งแวดล้อม ปัญหาหลบหนีเข้าเมืองอย่างผิดกฎหมาย ได้แก่ กลุ่มม้ง
อพยพที่อยู่สำนักสงฆ์ถ้ำกระบอกที่มี 20,000 กว่าคน การไม่ทำตามกฎหมาย คุกคามคนพื้นราบ
ก่ออาชญากรรม เรียกร้องการได้สัญชาติทั้ง ๆ ที่หลบหนีเข้าเมืองผิดกฎหมาย สะสมอาวุธ ขบวนการต่อต้านลาวหรือ ขตล. ซึ่งก่อให้เกิดความหวาดระแวงจากรัฐบาลลาวว่าไทยจะให้ความสนับสนุน เป็นต้น

การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบลักษณะทั่วไปและทัศนคติของชาวเขาเผ่าม้งกับชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงที่มีต่อการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ ตลอดจนปัญหาและความต้องการของชาวเขาเผ่าม้งและชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง ผู้ให้ข้อมูล คือ ชาวเขาม้งกับเผ่ากะเหรี่ยง จำนวน 104 ราย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปเพื่อการวิจัยทางสังคมศาสตร์ ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ อายุของชาวเขาเผ่าม้งส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 21-70 ปี และมีสถานภาพสมรสแล้ว ซึ่งส่วนใหญ่ไม่ได้เรียนหนังสือ และนับถือผีทั้งหมด โดยส่วนใหญ่ไม่มีความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และไม่ได้เข้าร่วมการฝึกอบรมจากเจ้าหน้าที่ป่าไม้ เดินทางเข้าไปในตัวเมือง 1-3 ครั้งต่อปี มีอาชีพปลูกกะหล่ำปลี รับจ้างทั่วไป จำนวนสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 9 คน รายได้เฉลี่ย 51,216 บาทต่อคนต่อปี ส่วนใหญ่มีพื้นที่ทำกินเฉลี่ย 25.65 ไร่ แรงงานที่ช่วยในด้านการเกษตรเฉลี่ย 4.27 คน ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงส่วนใหญ่มีอายุในช่วง 41-60 ปี มีสถานภาพสมรสแล้ว และไม่ได้เรียนหนังสือ ซึ่งส่วนใหญ่ได้เข้าร่วมการฝึกอบรมจากเจ้าหน้าที่ป่าไม้ และไม่ได้เข้ามาในตัวเมือง จำนวนสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 7 คน ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพค้าขาย รับจ้างทั่วไป และเลี้ยงสัตว์ รวมถึงนับถือศาสนาพุทธ รายได้เฉลี่ย 12,023.88 บาท ต่อคนต่อปี ส่วนใหญ่มีพื้นที่ทำกินเฉลี่ย 13.60 ไร่ แรงงานที่ช่วยในด้านการเกษตร มีจำนวนแรงงานเฉลี่ย 4.08 คน

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสาเหตุที่ชาวเขาเผ่าม้งต้องเข้ามาดำรงชีวิตในเมือง ศึกษาปัญหาและการปรับตัวทางวัฒนธรรมเพื่อความอยู่รอด ผลกระทบกับวัฒนธรรมดั้งเดิมอันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ความผูกพันกับชุมชนดั้งเดิมและการปรับตัวกับชุมชนใหม่ ผลจากการศึกษาพบว่า วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพ มีการใช้วิธีการแบบพื้นบ้านควบคู่กับการใช้วิธีการแพทย์สมัยใหม่ วัฒนธรรมการควบคุมทางสังคมมีการใช้กฎจารีตประเพณีและการใช้กฎหมายบ้านเมืองโดยการใช้กฎหมายบ้านเมืองนั้นมักจะมีผลกระทบต่อความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มกันบ้างในด้านศิลปะและการแสดงนั้น ชางม้งในเมืองเชียงใหม่ยังคงรักษาศิลปะดั้งเดิมไว้ ในขณะที่คนรุ่นใหม่บางส่วนได้ปรับเปลี่ยนการเต้นรำตามยุคสมัยปัจจุบันมาใช้ด้วย ในด้านเกี่ยวกับความเชื่อ ชาวม้งในตัวเมืองเชียงใหม่ยังมีความเชื่อเกี่ยวกับอำนาจเหนือธรรมชาติ วิญญาณต่าง ๆ และมีการปฏิบัติการเซ่นไหว้เช่นเดิม โดยที่ชาวม้งถือว่าการลงมาในเมืองเชียงใหม่เป็นการลงมาทำมาหากินเท่านั้นบ้านพิธีกรรมจริง ๆ ก็คือ ชุมชนดั้งเดิม ในด้านเศรษฐกิจนั้นมีการเปลี่ยนแปลงโดยสิ้นเชิงจากการทำเกษตรกรรมเพื่อการยังชีพมาสู่การประกอบอาชีพการอุตสาหกรรมในครัวเรือนและการค้าขาย โดยเชื่อมโยงเครือข่ายทางการค้าระหว่างชาวม้งด้วยกันเอง ชาวม้งกับคนพื้นราบ และชาวม้งกับคนต่างประเทศ ในปัจจุบันการปรับตัวเพื่ออยู่ร่วมกับคนพื้นราบเป็นไปด้วยความเรียบร้อย สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข

งานวิจัยเล่มนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการส่งเสริมบริการวางแผนครอบครัว ในกลุ่มประชากรชาวเขาเผ่าม้งที่เป็นสตรีวัยเจริญพันธุ์คู่อายุ 15-44 ปี ทำการศึกษาในพื้นที่อำเภอพบพระ จังหวัดตาก เก็บข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS เพื่อวิเคราะห์หาค่าความถี่ ร้อยละ และค่าเฉลี่ย ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มสตรีในวัยเจริญพันธุ์ จำนวน 111 คน ส่วนใหญ่อายุ 25-29 ปี
มีบุตรมีชีวิต เฉลี่ย 4 คน มีการตั้งครรภ์เฉลี่ยคนละ 4 ครั้ง อายุเฉลี่ยเมื่อมีบุตรคนแรกประมาณ 17 ปี
เกือบร้อยละ 70 มีบุตรคนเล็กอายุไม่เกิน 2 ปี สมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 8 คน จากการดำเนินงานการให้บริการคุมกำเนิดถึงบ้านแบบเบ็ดเสร็จ โดยมีการให้ความรู้และให้บริการในหมู่บ้านในช่วงระยะเวลา 6 เดือน มีอัตราการคุมกำเนิดเพิ่มขึ้นจากเดิมถึงร้อยละ 16.3 เห็นได้ว่าประชากรกลุ่มเป้าหมายมีความรู้และทัศนคติในการคุมกำเนิดที่ถูกต้องอย่างเห็นได้ชัด

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงข้อมูลทั่วไปด้านบุคคล เศรษฐกิจและสังคม และด้านจิตวิทยาที่มีความสัมพันธ์ต่อการมีส่วนร่วมของชาวเขาเผ่าม้งในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในเขตอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ – ปุย เพื่อศึกษาปัญหาความต้องการและข้อเสนอแนะของชาวเขาเผ่าม้งบ้านดอยปุย-ช่างเคี่ยน ผลการวิเคราะห์ข้อมูลทั่วไป พบว่า กลุ่มประชากรที่ใช้ในการศึกษามีอายุเฉลี่ย 33.98 ปี
ส่วนใหญ่มีการศึกษา ป.4 – ป.6 ส่วนใหญ่ได้รับข่าวสารจากหอกระจายข่าวของหมู่บ้าน ใช้ที่ดินเพื่อปลูกไม้ผล ปลูกข้าว และปลูกผัก การใช้ไม้ส่วนใหญ่ใช้เป็นฟืน เครื่องใช้และสร้างที่อยู่อาศัย เก็บผลผลิตจากป่ามากที่สุดคือหน่อไม้ และส่วนใหญ่ยังมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกฎหมายป่าไม้น้อย ผลการทดสอบสมมุติฐานพบว่า รายได้ของครอบครัวมีความสัมพันธ์ในทางบวกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการมีส่วนร่วมในการบำรุงรักษาต้นไม้ที่ปลูก และการมีส่วนร่วมโดยรวมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกฎหมายป่าไม้ มีความสัมพันธ์ในทางบวกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการมีส่วนร่วมในการบำรุงรักษาต้นไม้ที่ปลูก และมีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการมีส่วนร่วมโดยรวมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นอกจากนั้นไม่มีความสัมพันธ์ในทางบวกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกของการเกิดโรคขาดสารไอโอดีน ระดับความรู้ พฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีน ความสัมพันธ์ระหว่างความรู้กับพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีน และความสัมพันธ์ระหว่างความรู้กับพฤติกรรมการป้องกันกับภาวะการขาดสารไอโอดีนของชาวไทยภูเขาเผ่าม้ง บ้านขุนวาง อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ โดยคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างจากสมาชิกทุกครัวเรือนที่มีอายุ 15-60 ปี ครัวเรือนละ 1 คน จำนวนทั้งหมด 80 คน ผลการศึกษาพบว่า ความชุกของโรคขาดสารไอโอดีนของประชากร 15-60 ปี ร้อยละ 20.7 กลุ่มตัวอย่างมีความรู้เรื่องโรคขาดสารไอโอดีนส่วนใหญ่อยู่ในระดับปานกลางร้อยละ 42 และทราบว่าโรคขาดสารไอโอดีนเป็นโรคที่รักษาได้มีเพียงร้อยละ 38.6 ทราบวิธีการเสริมน้ำยาไอโอดีนเข้มข้นในน้ำดื่มและน้ำปลาเพียงร้อยละ 38.6 และ 1.1 ตามลำดับ ทราบว่าอาหารที่มีสารก่อให้เกิดโรคขาดสารไอโอดีนมีเพียงร้อยละ 5.7 ในด้านพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนโดยรวมอยู่ในเกณฑ์ไม่ดีร้อยละ 90.9 นอกจากนี้ยังพบว่ามีผู้ที่เคยตรวจภาวะการขาดสารไอโอดีนเพียงร้อยละ 38.6 เท่านั้น การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรู้และพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนกับภาวะการขาดสารไอโอดีน พบว่าความรู้มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันในเชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และความรู้มีความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนกับภาวะการขาดสารไอโอดีน จากผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าชาวไทยภูเขากลุ่มนี้มีความรู้เกี่ยวกับโรคขาดสารไอโอดีนยังไม่ดีพอและมีพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนไม่เหมาะสม ดังนั้นจึงควรรณรงค์ให้ความรู้ และสนับสนุนสารเสริมไอโอดีนให้แก่ชาวไทยภูเขากลุ่มนี้อย่างเพียงพอและต่อเนื่อง

การศึกษาวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงความรู้ความเข้าใจของชาวเขาเผ่าม้ง
ต่อยาเสพติด พฤติกรรม การใช้ยาและสภาพการแพร่ระบาดของยาเสพติดในชุมชนชาวเขาเผ่าม้ง ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินการป้องกันปัญหายาเสพติดในชุมชนชาวเขาเผ่าม้ง มาตรการในการดำเนินการป้องกันปัญหายาเสพติดในชุมชนชาวเขาเผ่าม้งและเพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการวางแผนป้องกันกันปัญหายาเสพติดในชุมชนชาวเขาเผ่าม้งและชาวเขาเผ่าอื่น ๆ ตลอดจนการศึกษาค้นคว้าต่อไป
โดยกลุ่มประชากรศึกษาคือกลุ่มผู้เสพยาเสพติดชาวม้ง จำนวน 100 ราย ผลการศึกษาพบว่า ผู้เสพยาเสพติดชาวม้งส่วนใหญ่เป็นเพศชายมากกว่าเพศหญิง ส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 46-65 ปี ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมโดยมีรายได้อยู่ในระหว่าง 1,200 - 5,000 บาท/ปี สาเหตุที่ผู้เสพยาติดชาวม้งติดยาเสพติดส่วนใหญ่เนื่องมากจากการเจ็บป่วยและช่วยให้คลายปวดเมื่อยร่างกายจากการทำงาน และจะใช้วิธีการเสพโดยการสูบ ส่วนปริมาณยาเสพติดที่ใช้และจำนวนครั้งที่เสพส่วนใหญ่จะใช้ฝิ่นและเสพ 1 - 3 ครั้งต่อวัน สำหรับจำนวนเงินที่ใช้ซื้อยาเสพติดส่วนใหญ่จะใช้ตั้งแต่ 10-100 บาทต่อวัน ชนิดของยาเสพติดติดที่แพร่ระบาดในชุมชนส่วนใหญ่มี 4 ชนิด (ฝิ่น ผงขาว กัญชา ยาม้า) สำหรับปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินการป้องกันปัญหายาเสพติดในชุมชนชาวเขามีด้วยกันหลายด้าน เช่น ด้านเจ้าหน้าที่ ได้แก่ เจ้าหน้าที่ บางคนมีส่วนรู้เห็น การซื้อขายยาเสพติด
ในชุมชน ด้านกฎหมาย ได้แก่ การลงโทษผู้ค้ายาเสพติดน้อยเกินไป ผู้ค้ายาเสพติด ได้แก่ มีผู้ค้ายาเสพติดในชุมชนจำนวนมาก เป็นต้น ส่วนทางด้านมาตรการในการดำเนินการป้องกันปัญหาเสพติดในชุมชนชาวเขา
มีหลายมาตรการด้วยกัน เช่น ด้านมาตรการการศึกษา ได้แก่ ควรส่งเสริมครอบครัวให้รู้จักดูแลเอาใจใส่สมาชิกในครอบครัวอย่างสม่ำเสมอ ด้านมาตรการทางด้านกฎหมาย ได้แก่ การเพิ่มบทลงโทษแก่ผู้ค้ายาเสพติดให้มากขึ้น เป็นต้น

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลทั่วไปด้านส่วนบุคคล เศรษฐกิจ สังคมและด้านจิตวิทยาที่มีผลต่อการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานบนที่สูงของชาวเขาเผ่าม้งบ้านช่างเคี่ยน-ดอยปุยในจังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 99 ครัวเรือน เก็บข้อมูลโดยการใช้แบบสัมภาษณ์ สอบถามหัวหน้าครัวเรือน
ทุกครัวเรือน ผลการวิจัยพบว่า หัวหน้าครัวเรือนเกษตรกรชาวเขาเผ่าม้งมีอายุเฉลี่ย 42.60 ปี ติดยาเสพติด
คิดเป็นร้อยละ 13.1 ส่วนใหญ่มีการศึกษาต่ำกว่าชั้น ป.4 สมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 8.01 คน และสมาชิกในครัวเรือนที่สามารถเป็นแรงงานโดยเฉลี่ย 4.93 คน ส่วนใหญ่มีแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรกรรมอยู่ในเกณฑ์ดี
มีการติดต่อกับเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรน้อย เข้ารับการฝึกอบรมการเกษตรที่สูงปานกลาง ส่วนใหญ่มีการรับฟังรายการการเกษตรจากสถานีวิทยุกระจายเสียงเป็นบางครั้ง มีรายได้ทั้งหมดของครัวเรือนต่อปีโดยเฉลี่ย 98,035.35 บาท มีพื้นที่ทำการเกษตรเฉลี่ย 18.576 ไร่ เกษตรกรชาวเขาเผ่าม้งส่วนใหญ่มีความตระหนักถึงคุณประโยชน์ของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีความมุ่งหวังในชีวิตของตนเองและอนาคตของลูกหลาน ปัญหาของเกษตรกรชาวเขาเผ่าม้งในการยอมรับกระบวนการเกษตรกรรมผสมผสาน ได้แก่ ลักษณะของพื้นที่
ทำการเกษตรกรรม และแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรกรรมที่มีการกระจัดกระจาย ทำให้เสียเวลาและแรงงาน
ในการดูแลรักษา