| Title | Author | Imprint | Collection | Url | Annotation |
|---|---|---|---|---|---|
| มอญเมืองหลวง ภาพสะท้อนอัตลักษณ์ความเป็นมอญในสังคมเมือง | ณัฐวิทย์ พิมพ์ทอง | ไม่ระบุ | สารคดี ปีที่ 27, ฉบับที่ 314 (เม.ย. 2554), หน้า 141-144 : ภาพประกอบ | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00059962 | บทความนี้เล่าถึงถิ่นฐานดั้งเดิมของกลุ่มชาติพันธุ์ชาวมอญ การอพยพเข้ามาในประเทศพม่าตอนใต้ ก่อนที่จะมาก่อตั้งถิ่นฐานยังประเทศไทย ซึ่งชาวมอญที่อพยพเข้ามาแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มมอญเก่า หมายถึงคนมอญที่เข้ามาตั้งแต่สมัยอยุธยา จนถึงก่อนรัชกาลที่ ๒ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ที่ดูเหมือนกลุ่มมอญเหล่านี้ถูกผสมกลมกลืนกลายเป็นคนไทยไปหมดแล้ว และกลุ่มมอญใหม่ ซึ่งยังหลงเหลืออัตลักษณ์ความเป็นมอญอยู่บางพื้นที่ เช่น ชุมชนมอญในเขตนนทบุรี ปทุมธานี และสมุทรปราการ Year: 2554 |
| ร่องรอยภาษามอญในภาคอีสานของไทย | องค์ บรรจุน | ไม่ระบุ | ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 39, ฉบับที่ 4 (ก.พ. 2561), หน้า 42-49 :ภาพประกอบ | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00068534 | วัฒนธรรมทวารวดีซึ่งรับอิทธิพลมอญที่พบโดยทั่วไปในภาคกลางแล้ว ยังปรากฏอยู่ในภาคเหนือและใต้ของไทย แต่ที่หลายท่านอาจมองข้ามไป นั่นคือ การค้นพบแหล่งโบราณคดีสมัยทวารวดีในภาคอีสานของไทยทุกจังหวัด และพบจังหวัดละมากกว่า 1 แห่งขึ้นไป บางจังหวัดมีมากถึง 7 แห่ง และมีแนวโน้มว่าอาจจะพบมากขึ้นเรื่อย ๆ แม้ในปัจจุบันทวารวดีจะกลืนกลายเป็นไทยร่วมสมัยอยู่โดยทั่วไปแล้ว แต่ยังคงพบร่องรอยอักษรและภาษามอญปะปนอยู่ในภาษาถิ่นอีสานจำนวนมาก |
| สร้างพระแทนคนตาย (เทาะกะโหย่งจย้าจก์) | องค์ บรรจุน | ไม่ระบุ | ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 38, ฉบับที่ 9 (ก.ค. 2560), 44-53 หน้า : ภาพประกอบ | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00068379 | คนมอญเชื่อว่าเกิดมาชีวิตหนึ่งควรจะสร้างพระพุทธรูปไว้ในพุทธศาสนาสักองค์ เมื่อเกิดใหม่ชาติหน้าฉันใดจะได้พบพระพุทธศาสนาทุกชาติไป แต่โดยมากแล้วคนที่ไม่ได้ร่ำรวยเงินทองก็มักจะไม่มีโอกาส หรือบ้างก็รีรอเวลาเหมาะสมที่จะได้สร้างและสมโภชให้เอิกเกริกสมฐานะ จนแล้วจนรอดก็ไม่ได้สร้างหรือได้เพียงเริ่มไว้ทิ้งร้างค้างคากระทั่งตัวตาย จึงตกเป็นหน้าที่ของคนที่ยังอยู่ และกลายเป็นประเพณีที่ลูกหลานจะต้องทำพิธี “เทาะกะโหย่งจย้าจก์” หมายถึง “ทอดเหรียญลงถาดในพิธีสมโภชพระพุทธรูป” อันเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างพระพุทธรูปอุทิศถวายให้คนตายเพื่อสั่งสมบุญให้ได้พบพระนิพพานอย่างตั้งใจ |
| ในหลวงมีรับสั่งให้อนุรักษ์ภาษาและวัฒนธรรมมอญ | องค์ บรรจุน | ไม่ระบุ | ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 39, ฉบับที่ 1 (พ.ย. 2560), หน้า 20-27 : ภาพประกอบ | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00068506 | พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศร รามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร มหาราชแห่งราชวงศ์จักรี ทรงเป็นองค์อุปถัมภ์ศิลปวัฒนธรรมของชาติ นอกจากวัฒนธรรมหลักแล้ว ยังทรงตระหนักในความสำคัญของมรดกทางวัฒนธรรมอันหลากหลาย ที่เป็นรากเหง้าสำคัญของภูมิภาคและสังคมไทยนับแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน โดยเหตุดังกล่าว พระองค์จึงมีรับสั่งให้อนุรักษ์วัฒนธรรมมอญไว้เป็นมรดกแก่ลูกหลานมอญและชาติไทยสืบไป |
| ดงบัง บ้านดุง นาดูน = ภาษามอญ (2 - จบ) | เขาบังภู | ทางอีศาน ปีที่ 6, ฉบับที่ 68 (ธ.ค. 2560), หน้า 42-47 :ภาพประกอบ | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00068061 | บทความนี้เป็นบทความภูมินามวิทยา โดยกล่าวถึงสถานที่ 3 แห่ง คือ ดงบัง บ้านดุง และนาดูนโดยพยายามหาหลักฐานหลายมิติมาแสดง ได้แก่ นิทาน ตำนาน พงศาวดาร เทียบจากรึกโบราณ เทียบหลักฐานทางโบราณคดี เพื่อสนับสนุนร่องรอยชาติพันธุ์ภาษา พร้อมทั้งพิจารณากายภาพที่ตั้ง นักวิชาการหลายท่านเชื่อว่า นครรัฐก่อนสมัยสุโขทัยนั้น คนไทยสยามใช้อักษรมอญ – ภาษามอญในอารยธรรมทวาราวดีด้วย การศึกษา ภูมินามวิทยานี้จะสามารถนำไปสู่ความจริงในอดีตได้ |
|
| ดงบัง บ้านดุง นาดูน = ภาษามอญ (1) | เขาบังภู | ไม่ระบุ | ทางอีศาน ปีที่ 6, ฉบับที่ 67 (พ.ย. 2560), หน้า 24-28 : ภาพประกอบ | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00068070 | บทความนี้เป็นบทความภูมินามวิทยา โดยกล่าวถึงสถานที่ 3 แห่ง คือ ดงบัง บ้านดุง และนาดูนโดยพยายามหาหลักฐานหลายมิติมาแสดง ได้แก่ นิทาน ตำนาน พงศาวดาร เทียบจารึกโบราณ เทียบหลักฐานทางโบราณคดี เพื่อสนับสนุนร่องรอยชาติพันธุ์ภาษา พร้อมทั้งพิจารณากายภาพที่ตั้ง นักวิชาการหลายท่านเชื่อว่า นครรัฐก่อนสมัยสุโขทัยนั้น คนไทยสยามใช้อักษรมอญ – ภาษามอญในอารยธรรมทวาราวดีด้วย การศึกษา ภูมินามวิทยานี้จะสามารถนำไปสู่ความจริงในอดีตได้ |
| มอญสังขละบุรี บนวิถีแห่งการเปลี่ยนแปลง | ยศธร ไตรยศ | ไม่ระบุ | สารคดี ปีที่ 33, ฉบับที่ 388 (มิ.ย. 2560), หน้า 102-113 : ภาพประกอบ | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00066699 | สังขละบุรี ตั้งอยู่เหนือเขื่อนวชิราลงกรณ เป็นจุดไหลมาบรรจบของแม่น้ำสำคัญสามสาย อันได้แก่ แม่น้ำซองกาเลีย แม่น้ำบีคลี่ และแม่น้ำรันตี ภาพธรรมชาติของพื้นน้ำขนาดใหญ่โอบล้อมด้วยหุบเขารอบด้าน ภาพสะพานไม้อุตตมานุสรณ์ วัดกลางน้ำ เจดีย์พุทธคยาจำลอง หรือการตักบาตรตอนเช้าของชาวมอญ ทำให้หลายคนมีความทรงจำและวันเวลาที่ดีเมื่อพูดถึงสังขละบุรี สิ่งที่น่าประทับใจอย่างมากของสังขละบุรี คือการอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขของผู้คนหลากหลายเชื้อชาติ ทั้งคนไทย มอญ กะเหรี่ยง หรือแม้กระทั่งศาสนาที่มีทั้งชาวพุทธ คริสต์ และมุสลิม บทความนี้ถ่ายทอดภาพและชีวิตความเป็นไปของผู้คนชาวมอญในสังขละบุรีเมืองเล็ก ๆ ในจังหวัดกาญจนบุรี ท่ามกลางความนิยมท่องเที่ยวและความเจริญที่ค่อย ๆ เข้ามาในพื้นที่ |
| พลังศรัทธาต่อภาษามอญ | ปริญญา กุลปราการ | ไม่ระบุ | เสียงรามัญ ปีที่ 10, ฉบับที่ 45 (ก.ค. / ธ.ค. 2559), หน้า 28-29 | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00068305 | มอญเป็นชนชาติเก่าแก่ชาติหนึ่งในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ บรรพชนมอญหลาย ๆ ท่านได้เพียรพยายามคิดประดิษฐ์ บุกเบิกและวางรากฐานทางดานศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม กฎหมาย อักษรศาสตร์ สถาปัตยกรรม นาฏศิลป์ และดนตรี เป็นมรดกตกทอดให้กับประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แม้ว่าทุกวันนี้ชนชาติรามัญจะไม่มีประเทศที่จะปกครองตนเองได้ก็ตาม แต่สิ่งเหล่านี้กลับได้รับการยอมรับจากชนชาติอื่น ๆ นำไปเป็นต้นแบบในทุก ๆ ด้านที่บรรพชนมอญได้คิดสร้างขึ้นจวบจนปัจจุบัน จนกลายเป็นวัฒนธรรมร่วมของชาติพันธุ์นั้น ๆ |
| เครื่องต้นตำรับสำรับมอญ | อารียา จุ้ยจำลอง | ไม่ระบุ | เสียงรามัญ ปีที่ 10, ฉบับที่ 45 (ก.ค./ธ.ค. 2559), หน้า 9-14 | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00068303 | บตั้งแต่ต้นกรุงรัตนโกสินทร์ การอพยพของชาวมอญเข้ามาพึ่งใต้ร่มพระบารมีในพระบรมราชจักรีวงศ์ มีโอกาสได้ถวายตัวเข้ารับราชการและเป็นข้ารองบาทในพระมหากษัตริย์หลายพระองค์ของชาวไทย มีบทบาทสำคัญในการนำเอาศิลปวัฒนธรรมเข้ามาเผยแพร่ในพระบรมมหาราชวัง เพื่อรับใช้สถาบันพระมหากษัตริย์ ไม่ว่าจะเป็นด้านศิลปะ การขับร้องและฟ้อนรำ การประดิษฐ์ดอกไม้ เครื่องหอม งานเย็บปักถักร้อย และที่สำคัญก็คือ ศิลปะการจัดทำอาหารอาหารมอญเป็นที่ชื่นชอบของพระบรมราชจักรีวงศ์ และบรรดาขุนนางในวัง อาหารมอญจึงอยู่คู่วังมาหลายยุคหลายสมัย อาหารมอญหลายชนิดที่แพร่หลายมีการปรับเปลี่ยน พร้อมทั้งมีการอนุรักษ์ไว้ให้อยู่คงเดิมแบบต้นตำรับ จึงทำให้ลักษณะของวัฒนธรรมอาหารมอญต้องประยุกต์ร่วมสมัย ผสมผสานกลมกลืนกันระหว่างวัฒนธรรมได้อย่างแยบยล |
| ผ้าถุงมอญโบราณ | มิโน่นเต่เตวี | ไม่ระบุ | เสียงรามัญ ปีที่ 10, ฉบับที่ 45 (ก.ค./ธ.ค. 2559), หน้า 26-27 URL: http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00068304 | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00068304 | มอญ เป็นชนชาติที่มีอารยธรรมอันเก่าแก่โบราณ ชาวมอญเป็นผู้ที่เลื่อมใสและเคร่งครัดปฏิบัติในพระพุทธศาสนาเป็นอย่างมาก ทั้งความเชื่อและความศรัทธาด้วยชีวิตจิตใจ ชายมอญสามารถเข้าถึงพุทธศาสนา สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เจดีย์ต่าง ๆ ได้แบบใกล้ชิด เพราะมีความเชื่อว่าผู้ชายเป็นผู้ที่สะอาดบริสุทธิ์สามารถบวชเรียนอยู่ในผ้าเหลืองได้ แต่ผู้หญิงมอญจะถือตัวว่าเป็นผู้ที่ไม่สะอาดบริสุทธิ์ เนื่องจากมีรอบเดือน ไม่สามารถเข้าถึงพระหรือสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เจดีย์ต่าง ๆ แบบใกล้ชิดได้เหมือนผู้ชาย ผู้หญิงมอญจึงคิดประดิษฐ์ลายผ้าถุง เป็นลายคลื่น 7 ชั้น ซึ่งเป็นการแสดงออกด้วยการแต่งกายเพื่อแสดงให้รู้ว่า ผู้หญิงมอญก็เป็นชาวพุทธที่เคร่งครัดในพระพุทธศาสนามากไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าผู้ชายมอญเลย |
| ปี่พาทย์มอญ | วีระ พันธุ์เสือ | กรุงเทพฯ : ศรีเสน่ห์การพิมพ์, 2558 | Books: ML541.ท9 ว643 2558 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00090654 | หนังสือเล่มนี้ผู้แต่ง วีระ พันธุ์เสือ ใช้ประสบการณ์จากการทำวิจัย บอกเล่าความเป็นมาของชนชาติมอญ ดนตรีมอญ และบทบาท กลวิธี องค์ประกอบทางดนตรี ตลอดจน ความเข้าใจในกระบวนการของ ปี่พาทย์มอญ โดยแบ่งออกเป็นบทต่าง ๆ ที่มีเนื้อหาเชื่อมโยงกัน รวมทั้ง โน้ตเพลงมอญ (อักษรสังคีต) เพลงมอญประกอบพิธีกรรม และรูปแบบของดนตรีไทยที่ถูกเล่าสืบเนื่องกันมา |
| 40 ปี ชมรมเยาวชนมอญกรุงเทพ : วิถีไทยมอญในสังคมร่วมสมัย : 2518-2558 | ชมรมเยาวชนมอญกรุงเทพ | กรุงเทพฯ : ชมรมเยาวชนมอญกรุงเทพ, 2558 | Books: DS570.ม4 ย74 2558 | : http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00093854 | “วิถีไทยมอญในสังคมร่วมสมัย” มีความหมายเป็นนัยสำคัญว่าในประเทศไทยและในนานาอารยะประเทศที่มีคนมอญไปตั้งถิ่นฐานอยู่นั้น จะนำขนบประเพณีและธรรมเนียมปฏิบัติอันดีงามไปใช้ในชีวิตประจำวัน จนชาติประเทศเหล่านั้นรับรู้ถึงคุณค่าให้การยกย่องยอมรับจนนับเป็นส่วนหนึ่งของสังคมตลอดมา ดังจะเห็นได้จากในสังคมประเทศไทยที่ถือว่าวิถีของชาวมอญนั้นมีคุณค่าความสำคัญ จนได้รับการคัดเลือกให้เป็นส่วนหนึ่งในราชสำนักมาช้านาน สมควรที่ลูกหลานเยาวชนและคนไทยเชื้อสายมอญ ตลอดจนคนมอญที่มาอยู่ในเมืองไทย จะภาคภูมิใจ และร่วมกันสืบสานรักษาไว้ตลอดไป |
| ประวัติศาสตร์มอญ พม่า : แต่ครั้งแรกสร้างจนถึงเสียเมืองให้อังกฤษ | เกริกฤทธิ์ เชื้อมงคล | กรุงเทพฯ : สยามความรู้, 2557 | Books: DS485.B89ก74 2557 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00084113 | หนังสือเล่มนี้ รวบรวมบันทึกเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ของชนชาติพม่าและมอญ หลากหลายด้าน หลากหลายแง่มุม จากจุดเริ่มต้นจนท้ายสุดพม่าถูกยึดครองโดยประเทศมหาอำนาจเฉกเช่นอังกฤษ มีการคัดสรรเนื้อหาจากตำนาน เอกสาร จดหมายเหตุ และพงศาวดารมอญ พม่า หลายเล่ม ผู้อ่านจะทราบว่าเหตุใด พม่าจึงเสียเมืองให้แก่ อังกฤษ ชนชาติพม่ากับ มอญ เกี่ยวเนื่องกันอย่างไร แก่งแย่ง ช่วงชิง ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียน ครอบครองอำนาจ ทำไมการสู้รบสงครามกลับพลิกหน้าประวัติศาสตร์ จากผู้ชนะกลายเป็นผู้แพ้จากจุดเริ่มต้นจนกระทั่งวาระสุดท้าย |
| การบรรยายทางวิชาการครั้งที่ 8 เรื่อง เมื่อคนมอญ คนพม่าเรียนหนังสือในเมืองไทย : เรื่องเล่าจากโรงเรียนต้นแบบคนพลัดถิ่น ณ สมุทรสาคร | สมพงษ์ สระแก้ว | กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), 2557 | Audio Visual Materials SAC 000732 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00081965 | การบรรยายในครั้งนี้เป็นการบรรยายเกี่ยวกับเรื่องการเรียนหนังสือของกลุ่มเด็กต่างด้าวหรือแรงงานข้ามชาติที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย ซึ่งรัฐบาลไทยได้มีการส่งเสริมให้เด็กกลุ่มนี้ได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานเท่ากับเด็กไทย โดยมีโรงเรียนวัดศิริมงคล จังหวัดสมุทรสาคร เป็นโรงเรียนนำร่องจัดการศึกษาให้กับเด็กที่เป็นบุตรหลานของแรงงานข้ามชาติ และได้เปิดโอกาสให้เด็กกลุ่มนี้สามารถเข้ามาศึกษารวมกับเด็กไทยได้เป็นที่แรก |
| ท่องเมืองเย เสน่ห์แห่งสาวมอญ | บุหลัน รันตี | กรุงเทพฯ : บ้านหนังสือ, 2557 | Books: DS570.M6บ75 2557 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00083139 | หนังสือเล่มนี้กล่าวถึง ผู้เขียนและเพื่อน ๆ ที่ได้มีโอกาสเดินทางไปร่วมงานเฉลิมฉลองวันชาติมอญ ครบรอบ 66 ปี เมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2556 ที่หมู่บ้านปะนังเปลิง เขตปะโฮว์ เมืองเย ประเทศพม่า โดยใช้เส้นทางผ่านแดนทางบ้านต้นยาง – ฮาร็อคฮานี อ. สังขละบุรี จ. กาญจนบุรี “มอญ” เป็นชาติพันธุ์ที่มีวัฒนธรรมเก่าแก่และรุ่งเรืองมากแต่อดีต พงศาวดารพม่ากล่าวว่ามอญเป็น ชนชาติแรกที่ตั้งรกรากถิ่นฐานอยู่ในพม่ามาเป็นเวลาหลายศตวรรษก่อนคริสตกาล มอญจึงอารยธรรมที่ชัดเจนและแผ่อิทธิพลครอบคลุมทั่วแคว้นสุวรรณภูมิ ชาวมอญในพม่าปัจจุบันมีอยู่ถึง 8,000,000 กว่าคน แม้ว่าวันนี้ รัฐมอญจะเป็นแค่เพียงรัฐอิสระเล็ก ๆ ติดชายแดนไทยทางด้านตะวันตก แต่พวกเขาก็คาดหวังว่าสักวันหนึ่งจะมีประเทศเป็นของตนเอง พวกเขายังหวังว่าจะกลับมายิ่งใหญ่อีกครั้งเหมือนเช่นอดีต |
| ข้างสำรับมอญ | องค์ บรรจุน | กรุงเทพฯ : มติชน, 2557 | Books: DS570.ม4อ23 2557 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00082392 | หนังสือเล่มนี้ กล่าวถึงวัฒนธรรมอาหารชาติพันธุ์ที่ถูกบันทึกเป็นตำราอาหาร อาหารมอญไม่ได้มีจำกัดเพียงแค่ระหว่างดินแดนพม่าและไทยเท่านั้น แต่ยังดำรงอยู่และสืบทอดตลอดระยะเวลาหลายร้อยปีที่ผ่านมา เพราะฉะนั้น อาหารมอญในทุกวันนี้จึงแตกต่างกันไปบ้างตามชุมชนและวัตถุดิบของแต่ละแห่ง บ้างก็ปรับเปลี่ยนรสชาติให้ถูกปากคนทั่วไปมากขึ้น เพื่อให้วัฒนธรรมอาหารมอญเป็นที่รู้จักโดยแพร่หลาย มีตัวตนและสืบทอดถึงลูกหลาน กระทั่งได้รับการบรรจุให้เป็นส่วนหนึ่งของประชาคมอาเซียน |
| ยลเสน่ห์ชาวมอญ ชมวัฒนธรรมเก่าแก่ เมืองสังขละฯ | กรดล แย้มสัตย์ธรรม | ไม่ระบุ | สารคดี ปีที่ 30, ฉบับที่ 357 (พ.ย. 2557), หน้า 191-199 : ภาพประกอบสี | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00060757 | สังขละบุรี เมืองแห่งมนตร์เสน่ห์ที่หลายคนหลงใหล มีทั้งทิวเขาสลับซับซ้อนสุดลูกหูลูกตา ธรรมชาติสุดแสนสดชื่น และวิถีชีวิตของขาวไทยเชื้อสายมอญที่เรียบง่ายงดงาม ทำให้หลาย ๆ คนติดใจจนต้องกลับไปเยือนอีกหลายครั้ง นอกจากสะพานไม้อุตตมานุสรณ์หรือสะพานมอญที่ทำให้คนรู้จักสังขละบุรีแล้ว ที่นี่ยังมีวัฒนธรรมอันมากคุณค่า รวมถึงประเพณีอันงดงามตระการตาของชาวมอญให้ผู้มาเยือนได้สัมผัส ไม่ว่าจะเป็นประเพณีสงกรานต์ ประเพณีแต่งงาน งานบวช หรือประเพณีลอยเรือสะเดาะเคราะห์ที่ถือปฏิบัติกันมาช้านานในงานบุญเดือนสิบ เป็นต้น |
| มอญสยาม | บุญยงค์ เกศเทศ | มหาสารคาม : กากะเยีย, 2556 | Books: DS570.ม5บ72 2556 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00086463 | หนังสือเล่มนี้กล่าวถึง ความเป็นมา วิถีชีวิต ของกลุ่มชาติพันธุ์มอญ อันถือเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่ยิ่งใหญ่กลุ่มหนึ่งในประเทศไทย โดย รศ.ดร. บุญยงค์ เกศเทศ ได้บอกเล่าเรื่องราวทั้งจากมิตรสหายคนมอญ จากหนังสือ ตำราต่าง ๆ นำเสนอในประเด็นด้านภาษา วัฒนธรรม ประเพณี ตลอดจนพิธีกรรมความเชื่อของคนมอญ อัตลักษณ์เฉพาะที่ยังคงอนุรักษ์สืบทอดกันมาอย่างเข้มแข็ง และยังถือปฏิบัติอยู่จวบจนทุกวันนี้ |
| บางตลาด-ท่าทราย บทเรียนราคาแพงจากการไล่รื้อชุมชน | ณัฐวิทย์ พิมพ์ทอง | ไม่ระบุ | สารคดี ปีที่ 29, ฉบับที่ 341 (ก.ค. 2556), หน้า 176-177 : ภาพประกอบ (ภาพสีบางภาพ) | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00060318 | ชุมชนเก่าแก่มักเกิดขึ้นตามริมลำน้ำน้อยใหญ่ เนื่องจากสายน้ำคือเส้นทางสัญจรไปมาของผู้คนในอดีต เมื่อบ้านเมืองพัฒนามาใช้ถนนหนทาง ชุมชนเหล่านี้ต่างได้รับผลกระทบไม่มากก็น้อย บางแห่งต้องเงียบเหงาลงเพราะไร้ทางออกสู่ถนน และมีอีกไม่น้อยที่ต้องเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินไปเป็นหน่วยงานราชการที่กำลังขยายตัวกว้างขวางในยุคสมัยนั้น ดังเช่นกรณีย่านบางตลาด – ท่าทราย เมืองนนทบุรี ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อกว่า 50 ปีมาแล้ว จนคนรุ่นใหม่ในท้องถิ่นขาดการรับรู้ แต่ยังเป็นภาพจำของคนเก่าแก่ในพื้นที่ที่ผ่านประสบการณ์เลวร้ายร่วมกันมา ทิ้งร่องรอยของบทเรียนราคาแพงไว้เป็นประจักษ์พยานและข้อคิดถึงผลได้ผลเสียที่จะเกิดขึ้นอีกในวันข้างหน้า |
| "เสียงรามัญ": เสียงของคนมอญรุ่นใหม่ | มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ | กรุงเทพฯ : มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์, 2555 | Audio Visual Materials CDF 000634 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00087102 | การเติบโตในยุคสมัยปัจจุบันกลับทำให้หนุ่มสาวชาวมอญส่วนหนึ่งกลับรักและภาคภูมิใจ ในรากเหง้าของตนเอง ร่วมค้นหาความหมายและตัวตนจาก “เสียง” ของคนมอญรุ่นใหม่ |
| เจดีย์ในศิลปะพม่า-มอญ : พัฒนาการทางด้านรูปแบบตั้งแต่ศิลปะศรีเกษตรถึงศิลปะมัณฑเล | เชษฐ์ ติงสัญชลี | กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2555 | Books: NA6012.ช75 2555 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00081761 | หนังสือเล่มนี้ให้ความรู้เกี่ยวกับเจดีย์ ในประเทศพม่า ถ่ายทอดโดย ดร.เชษฐ์ ติงสัญชลี อาจารย์ประจำภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ที่สนใจศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับศิลปะสถาปัตยกรรมของเจดีย์ในประเทศพม่ามากกว่า 10 ปี เนื้อหาในเล่มแบ่งออกเป็นสองกลุ่มใหญ่ ๆ คือ เจดีย์ทรงระฆัง หรือ เซดี และเจติยวิหาร หรือ กู่ปายา ซึ่งเจดีย์ทั้งสองกลุ่มได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะอินเดียและลังกา แสดงให้เห็นความสัมพันธ์ทางสังคมและศิลปวัฒนธรรมระหว่างอินเดีย ลังกา และพม่า ตั้งแต่สมัยแรกเริ่มในศิลปะศรีเกษตรหรือปยู สืบเนื่องเรื่อยมาจนถึงศิลปะพุกาม อังวะ และศิลปะอมรปุระ มัณฑเล ซึ่งผู้เขียนได้วิเคราะห์ให้เข้าใจถึงลักษณะสำคัญและพัฒนาการของเจดีย์ในศิลปะพม่ายุคต่าง ๆ จากที่ระยะแรกได้รับอิทธิพลทางศิลปะจากดินแดนภายนอก มีพัฒนาการและการสร้างสรรค์จนกลายเป็นเจดีย์ที่มีรูปแบบเฉพาะของแต่ละยุค เช่น เจดีย์ทรงระฆังกลุ่มพม่าแท้ การศึกษาเจดีย์ในในศิลปะพม่านอกจากจะสะท้อนอิทธิพลของเจดีย์ศิลปะพม่า มอญ ที่ปรากฏในเจดีย์ในศิลปะไทย โดยมีการเลือกปรับใช้ให้เหมาะสมกับศิลปะและค่านิยมในสังคมไทยแต่ละยุคแต่ละถิ่นที่มีมาอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่สมัยหริภุญชัย ล้านนา สุโขทัย อยุธยา จนสมัยรัตนโกสินทร์ รวมทั้งสมัยล้านนารุ่นหลัง ร่องรอยจากโบราณสถานเหล่านี้ยังช่วยเสริมให้เข้าใจความสัมพันธ์ของผู้คนที่มีการติดต่อและการยักย้ายถ่ายเทระหว่าง ชาวพม่า ไทยใหญ่ มอญ ผู้อาศัยอยู่ในประเทศพม่ากับชาวไทยสยาม ชาวไทยล้านนาผู้อาศัยอยู่ในประเทศไทยปัจจุบันในอีกทางหนึ่งด้วย |
| ภูมิหลังชนชาติพยู มอญ พม่า | ไพโรจน์ โพธิ์ไทร | กรุงเทพฯ : วังอักษร, 2555 | Books: DS528.5ภ74 2555 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00082205 | หนังสือภูมิหลังชนชาติพยู มอญ พม่า เล่มนี้ได้รวบรวมข้อมูลประวัติศาสตร์ของพม่าตั้งแต่ยุคที่มีชนกลุ่มต่างๆ เข้ามาตั้งรกรากในดินแดนแถบนี้ เมื่อเกือบ 1,000 ปีมาแล้ว และบอกเล่าเนื้อหาที่มีความลึกซึ้ง ทั้งด้านการเมือง การปกครอง การทหาร ศาสนา ขนบธรรมเนียมประเพณี ของชนชาติพม่าโบราณจนถึงราชวงศ์ตองอู การเปลี่ยนอำนาจมาถึงยุคแห่งความรุ่งเรื่องของพม่าในสมัยพระเจ้าบุเรงนองเป็นต้นมา จนถึงช่วงที่ชนชาติตะวันตกเข้าไปมีอิทธิพลในพม่า จนพม่าตกเป็นอาณานิคมของอังกฤษ การต่อสู้เพื่อเอกราช การปกครองโดยรัฐบาลทหารหลังได้รับเอกราช จนถึงช่วงเวลาที่นางออง ซาน ซูจี พรรคสันนิบาตแห่งชาติเพื่อประชาธิปไตย ที่ยืนหยัดเรียกร้องประชาธิปไตย ตั้งแต่ปี 2531 และในปี 2553 จึงสิ้นสุดการปกครองอย่างยาวนานของรัฐบาลทหาร พม่าเป็นชนชาติที่คนทั่วโลกเฝ้าจับตามองอยู่ทุกขณะ หลังจากการเปิดประตูรับอารยธรรมและการลงทุนจากต่างชาติทั่วโลก คนไทยจึงควรเป็นชาติแรกๆ ที่ได้ศึกษาและรู้จักพม่าดีกว่าชาติอื่นในโลก |
| รูปแบบเรือนพักอาศัยพื้นถิ่นของชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญย่านคลองมอญ หัวตะเข้ อำเภอลาดกระบัง | วิวัฒน์ เตมียพันธ์ | กรุงเทพฯ : อุษาคเนย์, 2555 | Books: NA7435.ก1ว656 2555 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00075909 | หนังสือเล่นนี้ได้ทำการวิจัยรูปแบบเรือนพักอาศัยพื้นถิ่นของชุมชนเชื้อสายมอญ ย่านคลองมอญ หัวตะเข้ อำเภอลาดกระบัง โดยการวิจัยเป็นประเภทการประยุกต์ ออกวิจัยภาคสนาม โดยรวบรวมความรู้จากการสำรวจ สัมภาษณ์ชาวบ้าน รวมถึงการค้นคว้าเอกสารที่เกี่ยวข้อง เกี่ยวกับรูปแบบอาคารที่พักอาศัยของชาวนามอญ รูปแบบการก่อสร้างและวัสดุที่ใช้ ศึกษาเฉพาะเรือนพักอาศัยของชาวมอญที่มีลักษณะเป็นโรงนาแบบประเพณีนิยม ศึกษาการใช้เนื้อที่ใช้สอย สภาพแวดล้อมที่สัมพันธ์กับการวางตัวอาคาร และลักษณะทางวัฒนธรรมของชาวมอญที่มีต่อการจัดรูปแบบโรงเรือน เพื่อให้ทราบถึงลักษณะพิเศษอันเป็นเอกลักษณ์ทางเชื้อชาติที่จะบันทึกไว้ และเก็บหลักฐานอันเป็นมรดกทางวัฒนธรรมพื้นถิ่นซึ่งอยู่ในแขนงสถาปัตยกรรมที่มีคุณค่าอย่างหนึ่งของประเทศก่อนที่จะสูญสลายไป |
| อาหารมอญในสำรับไทย | ณัฐวิทย์ พิมพ์ทอง | ไม่ระบุ | สารคดี ปีที่ 27, ฉบับที่ 324 (ก.พ. 2555), หน้า 133-135 : ภาพประกอบสี | http://lib.sac.or.th/Catalog/ArticleItem.aspx?JMarcID=j00060067 | มอญ เป็นกลุ่มชาติพันธุ์เก่าแก่ที่อาศัยอยู่ในภูมิภาคนี้มานาน แต่ด้วยเหตุการณ์ทางการเมืองเมื่อกว่า 200 ปีก่อน ทำให้คนมอญซึ่งเดิมอาศัยอยู่แถบลุ่มน้ำอิระวดีเข้ามาตั้งถิ่นฐานกระจายอยู่ในประเทศไทย จนกลายเป็นคนไทยในที่สุด อย่างไรก็ตามอัตลักษณ์อย่างมอญที่ยังคงอยู่ นอกจากเรื่องความเชื่อ พิธีกรรมและภาษาแล้ว อาหารการกินก็ยังคงสืบทอดอยู่ในปัจจุบัน และแพร่หลายทั่วไปในสังคมมอญ – ไทย โดยเฉพาะในสำรับการกินของคนไทยที่นำเอาอาหารมอญและของชนกลุ่มอื่น ๆ มาปรับโฉมปรุงแต่งรสชาติให้ถูกปาก และกลายเป็นอาหารจานเด่นของคนไทยไปในที่สุด แต่หากสังเกตให้ดีแล้ว เรายังพบเอกลักษณ์ของต้นตำรับอาหารชนิดนั้นอยู่ไม่มากก็น้อย |
| ประเพณีลอยกระทงมอญสยาม ประจำปี 2553 วัดโพธิภาราม ต.คุ้งพยอม อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี | กลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรมมอญสยาม ลุ่มน้ำแม่กลอง | าชบุรี : กลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรมมอญสยาม ลุ่มน้ำแม่กลอง, 2554 | Audio Visual Materials CDF 000328 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00074134 | สารคดีเกี่ยวกับงานประเพณีลอยกระทงแบบชาวมอญ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมอีกอย่างหนึ่งของชาวมอญใน ต. คุ้งพยอม อ. บ้านโป่ง จ. ราชบุรี กล่าวถึงประเพณีลอยกระทงแบบชาวมอญ และการแสดงบทเพลงพื้นบ้าน โดยศิลปินพื้นบ้านมอญ |
| สถาปัตยกรรมวัดมอญในพม่าตอนล่าง | โชติมา จตุรวงศ์ | กรุงเทพฯ : อีที พับลิชชิ่ง, 2554 | Books: NA6012.ช93 2554 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00075728 | หนังสือเล่มนี้ ได้รวบรวมพุทธสถาปัตยกรรมวัดมอญในพม่าตอนล่าง ที่มีลักษณะเฉพาะตัวและได้รับอิทธิพลจากสถาปัตยกรรมจากอินเดียและตะวันตก ในทางกลับกันมอญส่งอิทธิพลทางสถาปัตยกรรมและศิลปะในทางพระพุทธศาสนาแก่พม่าตอนบน รวมไปถึงสยามด้วย โดยมีรายละเอียดเนื้อหาครอบคลุมเกี่ยวกับ วัดมอญในเมาะละแหม่ง สถาปัตยกรรมสังฆิกวิหารมอญ สถาปัตยกรรมวิหาร อุโบสถ หอไตรปิฎก และเจดีย์มอญ สภาพสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองในเมาะละแหม่งและพม่าตอนล่าง ระหว่างคริสศตวรรษที่ 19 ถึงต้น คริสศตวรรษที่ 20 (พุทธศตวรรษที่ 24 ถึง 25) |
| มอญแม่กลอง สายธารจิตวิญญาณรามัญ อัศจรรย์ศรัทธาแห่งพุทธและผี | ทีวีไทย | กรุงเทพฯ : ทีวีไทย, [2553] | Audio Visual Materials CDF 000338 | ttp://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00071443 | สารคดีเรื่องราววิถีชีวิตความเป็นอยู่ วัฒนธรรมประเพณี คำสอนทางพระพุทธศาสนา และคติความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องผี ซึ่งเป็นอัตลักษณ์ของชาวมอญลุ่มน้ำแม่กลอง |
| "เกาะเกร็ด" : ความโกลาหลของชุมชนมอญที่ถูกท่องเที่ยว | มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ | กรุงเทพฯ : มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์, 2553 | Audio Visual Materials CDF 000633 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00087100 | กาะเกร็ด เกาะกลางแม่น้ำเจ้าพระยา แหล่งท่องเที่ยวที่ขึ้นชื่อในจังหวัดนนทบุรี รู้จักกันดี ในฐานะแหล่งชุมชนคนมอญที่มีชื่อเสียง ในเรื่องของเครื่องปั้นดินเผา และประเพณีวัฒนธรรมแบบพื้นบ้านดั้งเดิม ที่ยังคงอนุรักษ์ไว้ได้เป็นอย่างดี แต่การท่องเที่ยวที่เข้ามากำลังทำให้วิถีชีวิตดั้งเดิมถดถอยและเลือนหาย จะทำอย่างไรให้ชาวบ้านและชุมชนบนเกาะเกร็ดมีลมหายใจไปพร้อมกับการท่องเที่ยวที่ถาโถมเข้ามาอย่าง เต็มกำลัง |
| "มอญศาลาแดงเหนือ" : ชีวิตสงบงามริมแม่น้ำเจ้าพระยา | มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ | กรุงเทพฯ : มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์, 2553 | Audio Visual Materials CDF 000632 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00087098 | เป็นสารคดีที่ถ่ายทอดวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวมอญ ในชุมชนมอญ ริมน้ำเจ้าพระยา อ. สามโคก จ. ปทุมธานี โดยได้เข้าไปพูดคุยกับชาวบ้านศาลาแดงเหนือ ที่มีความเชื่อมั่นในแนวทางของตนเอง พวกเขาสร้างทางเลือกเพื่อรักษาชีวิตวัฒนธรรมอันเรียบง่ายและพอเพียง ท่ามกลางยุคสมัยแห่งความเจริญ ทางวัตถุ |
| งานประเพณีสงกรานต์มอญสยามลุ่มน้ำแม่กลอง ปี 2553 | กลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรมมอญสยาม ลุ่มน้ำแม่กลอง | ราชบุรี : กลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรมมอญสยาม ลุ่มน้ำแม่กลอง, 2553 | Audio Visual Materials CDF 000210 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00074140 | สารคดีเกี่ยวกับงานประเพณีแบบชาวมอญของชุมชนวัดโพธิโสภาราม โดยมีการแสดงการละเล่นพื้นบ้านของชาวไทยเชื้อสายมอญ ลุ่มน้ำแม่กลอง เช่น การเล่นลูกช่วง การเล่นสะบ้า รวมถึงกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระสงฆ์ กิจกรรมค้ำกิ่ง โรยทราย เป็นต้น ในงานสงกรานต์มอญสยามลุ่มน้ำแม่กลอง ณ วัดโพธิโสภาราม ต. คุ้งพะยอม อ. บ้านโป่ง จ. ราชบุรี |
| แนวทางการพัฒนาเครือข่ายชุมชนผ่านพิธีศพของชาวมอญ อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ | พระครูปลัดสุรพจน์ สันหรักษ์ | มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 2553 | Books: DS570.ม5ส745 2553 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00069644 | งานวิจัยเรื่องนี้ได้ศึกษาเกี่ยวกับพิธีกรรมการจัดงานศพ และแนวทางการพัฒนาเครือข่ายชุมชน ผ่านพิธีศพของชาวมอญ ในชุมชนทรงคนอง ชุมชนบ้านแซ่ ชุมชนเวขะราว ชุมชนบ้านเต้อ ในเขตพื้นที่อําเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีการเก็บรวบรวมข้อมูล ทั้งด้านเอกสารและข้อมูลภาคสนามโดยมีการสัมภาษณ์ สังเกต สนทนากลุ่ม ซึ่งผลการวิจัยพบวา ชาวมอญ อําเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการให้ความสําคัญกับพิธีกรรมจัดงานศพเคร่งครัด มีพิธีกรรมต่าง ๆ เป็นเสมือนสะพานที่จะเชื่อมระหวางโลกนี้กับโลกหน้าระหว่างผู้ที่มีชีวิตอยู่กับผู้ที่จากไป การทําบุญต่าง ๆ ตามพิธีกรรมทางพุทธศาสนาให้แก่ผู้ตาย มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้ตายได้ผลบุญ อันจะทําให้หลุดพ้นจากวัฏสงสาร จึงพิถีพิถันในทุกขั้นตอนของการทําศพทั้งประเภทศพสด และศพที่เก็บในโลง โดยสรุป ประเพณีการจัดงานศพของชาวมอญในเขตอําเภอพระประแดงเป็นประเพณี ที่เกิดประโยชน์แก่ชุมชน ทั้งในแง่การทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรมและการอาชีพที่เกี่ยวข้อง ตลอดจน การสร้างความสามัคคีและรวมพลังในหมู่ชนชาวมอญในประเทศไทย สมควรได้รับการส่งเสริม ให้มีการสืบทอดให้ยั่งยืนสืบไป |
| สงกรานต์ชาวมอญ | ทีวีไทย | กรุงเทพฯ : ทีวีไทย, [2552] | Audio Visual Materials CDF 000718 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00069042 | รายการ ชุมชนต้นแบบ ตอน สงกรานต์ชาวมอญ กล่าวถึง งานสงกรานต์ของชาวมอญในอำเภอ พระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งเป็นวัฒนธรรมที่มีคุณค่าแสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาในการดำเนินชีวิต การทำกิจกรรมร่วมกัน เพื่อส่งเสริมความรักความอบอุ่นในครอบครัว ความสามัคคีในชุมชนอีกด้วย |
| มอญบางขันหมาก | ทีวีไทย | กรุงเทพฯ : ทีวีไทย, [2552] | Audio Visual Materials CDF 000574 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00068546 | สารคดีเกี่ยวกับวิถีชีวิตของชาวมอญ ในชุมชนมอญ ตำบลบางขันหมาก จังหวัดลพบุรี ซึ่งชาวมอญกลุมนี้เปนกลุมชาติพันธุเล็ก ๆ ที่มีลักษณะการรวมกลุมกันอยางเปนปกแผน ประกอบกับ สภาพแวดลอมทางภูมิศาสตรที่มีแมน้ําลอมเกือบจะโดยรอบ และเปนทองทุงนา ยากที่ชุมชนอื่นจะเขามา ของเกี่ยวดวย ชุมชนชาวมอญบางขันหมากจึงยังคงเอกลักษณทางวัฒนธรรมของชาติพันธุตนไวอยางเหนียวแนน |
| ต้นธารวิถีมอญ | องค์ บรรจุน | กรุงเทพฯ : แพรวสำนักพิมพ์, 2552 | Books: DS570.ม4อ22 2552 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00071138 | หนังสือเล่มนี้ผู้เขียนเล่าเรื่องของวัฒนธรรมคนมอญ โดยถ่ายทอดเรื่องราวจากสังคมเก่า ที่จัดระดับโดยเล็งเป้าหมายของชีวิตไปที่การตั้งค่า ความเป็นสากล หรือ มาตรฐานไทย ของสังคม เช่น การแต่งกายแบบสากลคือการแต่งกายแบบตะวันตก นอกนั้นให้ถือเป็นชุดพื้นเมือง ชุดชนเผ่าชาวดอย ภาษาพูดภาษาเขียนที่เป็นที่ยอมรับก็คือภาษาไทยเมืองหลวง ทั้งที่คนเมืองหลวงเป็นแต่เพียงคนส่วนน้อยของเมืองไทย ด้วยมุมมองเหล่านี้ ในยุคสมัยหนึ่งประเทศไทยจึงมีนักคิดนักปกครองที่ต้องการรวมเลือดเนื้อชาติเชื้อไทย คัดเลือกและสร้าง มาตรฐานไทย ขึ้นใหม่ ซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปกครองสำหรับเบียดบดผู้คนตัวเล็กตัวน้อยในสังคมที่ยังภูมิใจในรากเหง้าของตนจนตกมาตรฐาน กลายเป็นคนชายขอบ แม้ไม่ถึงกับปฏิเสธตัวตนและการมีอยู่ของคนและวัฒนธรรมเหล่านั้น เพราะยุคนี้เป็นยุคที่เน้นนโยบายขายการท่องเที่ยว แต่วัฒนธรรมมอญก็เป็นวัฒนธรรมที่ไม่ได้มาตรฐานไทย ทั้งที่ผู้คนและวัฒนธรรมเหล่านั้น หากไม่บอกก็ไม่มีใครรู้ว่าเป็นมอญ เขมร ลาว ยวน พวน หรือ ทวาย พวกเขาต่างก็เป็นคนธรรมดาที่สามารถพบเห็นได้ทั่วไป เพียงแต่มีรากเหง้าประวัติศาสตร์ อันเป็นที่มาของความคิดที่แตกต่าง เมื่อวัฒนธรรมท้องถิ่นเหล่านั้นไม่เป็นที่ยอมรับ ทุกวันนี้ความเป็นมอญที่ผู้เขียนเคยสัมผัสในวัยเด็กจึงอ่อนล้าลาแรงแทบขาดใจ ทั้งที่หากพิจารณาให้ถ้วนถี่ดีแล้วก็จะพบว่า ความไม่ได้มาตรฐานเหล่านั้น ล้วนเป็นรากฐานที่สำคัญของพัฒนาการสู่ความเป็นมาตรฐานไทย |
| ร่องรอยมอญ | ทีวีไทย | กรุงเทพฯ : ทีวีไทย, [2552] | Audio Visual Materials CDF 000575 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00068548 | สารคดีประวัติศาสตร์และโบราณคดีเกี่ยวกับคนมอญ ตั้งแต่เรื่องศิลาจารึก ประวัติศาสตร์ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ธนบุรี จนถึงรัตนโกสินทร์ มาร่วมพิสูจน์กันว่า จริงหรือไม่? ที่วัฒนธรรมของคนมอญเป็นแม่บทของวัฒนธรรมหลายอย่างในสังคมไทย และยังดำรงอยู่จนถึงทุกวันนี้ |
| การบรรยายทางวิชาการเรื่อง ตัวตนคนมอญ (พม่า) ในจังหวัดสมุทรสาคร | สุกัญญา เบาเนิด | กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), 2551 | Audio Visual Materials SAC 000588 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00058348 | กลุ่มแรงงานมอญใน จังหวัดสมุทรสาคร ที่มักถูกเหมารวมจากสังคมไทยว่าเป็นคนพม่า แต่ความเป็นมอญนั้นมีหน้าตาอย่างไร คุณสุกัญญา เบาเนิด ผู้บรรยายได้อธิบายให้ฟังว่า เนื่องจากการที่แรงงานมอญรับรู้ ได้ถึงภาพเหมารวมที่คนไทยและเจ้าหน้าที่มีต่อพวกเขา พวกเขาจึงพยายามแสดงออกถึงอัตลักษณ์ความเป็นมอญในหลายๆ ด้าน เช่น มีการประดับภาพกษัตริย์มอญไว้ที่ห้องเช่า นิยมรับประทานอาหารมอญ (แกงกระเจี๊ยบ ขนมจีนน้ำยาหยวกกล้วย ฯลฯ) การแต่งกายก็ต้องบอกถึงความเป็นมอญเช่นเสื้อยืดมีสกรีน ภาษามอญ มีการก่อตั้งศูนย์พัฒนาภูมิปัญญามอญ มีการเรียนการสอนภาษามอญ และที่สำคัญคือ มีการจัดงานวันชาติมอญซึ่งในภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็นงานรำลึกบรรพบุรุษ เป็นงานชุมนุม พบปะสังสรรค์ และทำบุญ อุทิศส่วนกุศลให้กับบรรพบุรุษและญาติมิตรที่ล่วงลับ แต่แม้จะมีการเปลี่ยนชื่องานแล้ว เจ้าหน้าที่รัฐก็ยังคงเฝ้าจับตามองการจัดงานนี้เป็นพิเศษ |
| ประเพณีและพิธีกรรมของชาวคลอง อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร | อุมาภรณ์ วงศ์วิสิฐศักดิ์ | นครปฐม : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยี สารสนเทศ, 2547 | Books | http://tdc.thailis.or.th/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=943&query= | การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ความเป็นมา ลักษณะของประเพณีทั่วไปและลักษณะของประเพณีที่ปฏิบัติตามเชื้อสายของกลุ่มชน ด้วยระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาวิจัยในพื้นที่ริมคลองดำเนินสะดวก และคลองซอยบางคลองในอำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร โดยการวิจัยประเพณีและพิธีกรรมทั่วไป แบ่งออกเป็น ๕ ประเภท คือ ประเพณีและพิธีกรรมงานประจำปีหลวงพ่อโตวัดหลักสี่ราษฎร์สโมสร การทำบุญสวน การลงแขกสวนองุ่น การทำบุญข้าวหลาม และการแข่งเรือ ส่วนประเพณีและพิธีกรรมของคนไทยเชื้อสายต่าง ๆ นั้น แบ่งได้เป็น ๓ กลุ่ม คือ ประเพณีและพิธีกรรมของคนไทยเชื้อสายจีน ประเพณีและพิธีกรรมของคนไทยเชื้อสายโซ่ง และประเพณีและพิธีกรรมของคนไทยเชื้อสายมอญ ทั้งนี้การศึกษาประเพณีของคนไทยเชื้อสายต่างๆ ผู้วิจัยศึกษาเฉพาะประเพณีและพิธีกรรมที่มีความเป็นเอกลักษณ์โดดเด่นของกลุ่มชนแต่ละเชื้อสาย |
| การรักษาพยาบาลแบบพื้นบ้านชาวมอญในประเทศไทยเปรียบเทียบ ระหว่างชาวมอญภาคกลางกับชาวมอญภาคเหนือ | สุวรรณะ เย็นสุข | กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยรามคำแหง, 2545 | Books: RS180.ท9ส74 2545 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00043386 | การศึกษาวิจัยเรื่องนี้ ศึกษาเปรียบเทียบเฉพาะกรณีของชาวมอญ 2 หมู่บ้าน คือ ชุมชนชาวมอญบ้านบางกระดี่ เขตบางขุนเทียน จังหวัดกรุงเทพมหานคร และชุมชนชาวมอญบ้านหนองดู่ อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงความเชื่อเกี่ยวกับสาเหตุของการเกิดโรค ขั้นตอนและวิธีการรักษาแบบพื้นบ้าน และศึกษาทัศนคติที่มีต่อความเชื่อในกระบวนการรักษาพยาบาลของชาวมอญในแต่ละชุมชน รวมทั้งการศึกษาเปรียบเทียบความเชื่อเกี่ยวกับกระบวนการรักษาพยาบาลแบบพื้นบ้าน ที่มีผลต่อวิถีการดำเนินชีวิตของชาวมอญทั้งสองชุมชน ซึ่งอาศัยข้อมูลจากเอกสารและการวิจัยภาคสนามด้วยการสัมภาษณ์และการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม ผลการศึกษาวิจัยเปรียบเทียบพบว่า ชาวมอญทั้งสองชุมชนมีความเชื่อในกระบวนการรักษาพยาบาลแบบพื้นบ้านในลักษณะที่มีความคล้ายคลึงกัน คือ รายละเอียดของสาเหตุการเกิดโรค ขั้นตอนในการรักษาพยาบาล รวมทั้งทัศนคติที่มีต่อความเชื่อในกระบวนการการรักษาพยาบาล และมีลักษณะที่แตกต่างกัน คือ รายละเอียดในขั้นตอนและวิธีการรักษาแบบพื้นบ้าน |
| การศึกษาความคิดเห็นของคนเชื้อสายมอญ เกี่ยวกับบทบาทของสื่อบุคคล สื่อประเพณีและสื่อมวลชนในการอนุรักษ์วัฒนธรรม : ศึกษาเฉพาะกรณีชุมชนมอญเกาะเกร็ด ปากลัด และบางกระดี | สุธีรา เผ่าโภคสถิตย์ | กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2537 | Books: DS570.ม5ส735 2537 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00043709 | การวิจัยเรื่องนี้มีจุดมุ่งหมายที่จะศึกษาความคิดเห็นของกลุ่มตัวอย่างต่อบทบาทของสื่อทั้งสามประเภทว่ามีบทบาทต่อการถ่ายทอดหรือการอนุรักษ์วัฒนธรรมของคนเชื้อสายมอญเพียงใด และสื่อประเภทใดมีบทบาทมากที่สุด นอกจากนี้ยังต้องการทราบว่าปัจจัยด้านประชากรมีบทบาทในการอนุรักษ์วัฒนธรรมหรือไม่เพียงใด กลุ่มตัวอย่างที่ทำการศึกษาเป็นคนเชื้อสายมอญ ซึ่งอาศัยอยู่ในชุมชนในเขตกรุงเทพมหานครและจังหวัดใกล้เคียง ในการวิจัยนั้นนอกจากจะศึกษาเอกสารต่าง ๆ แล้ว ผู้วิจัยได้เข้าไปสังเกตการณ์และเก็บข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับการดำรงชีวิตของประชากรเป้าหมาย โดยการจดบันทึกและถ่ายภาพ และใช้แบบสอบถามในการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยตรงจากกลุ่มตัวอย่าง ผลจากการวิจัยแสดงให้เห็นว่า สื่อที่มีบทบาททำให้เกิดความรู้ความเข้าใจและความตระหนักในการอนุรักษ์วัฒนธรรมของคนเชื้อสายมอญมากที่สุดคือ สื่อประเพณี และเมื่อเปรียบเทียบสื่อทั้งสามประเภทแล้วพบว่า สื่อที่มีบทบาทในการอนุรักษ์วัฒนธรรมของคนเชื้อสายมอญเรียงตามลำดับจากมากไปน้อย คือ สื่อประเพณี สื่อบุคคล และสื่อมวลชน |
| การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมและการธำรงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวมอญ : ศึกษา กรณีชุมชนมอญบ้านลัดเกร็ด ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี | ณัฐประวีณ ศรีทรัพย์ | กรุงเทพฯ : ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2537 | Books: DS570.ม5ณ63 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00015419 | การวิจัยเรื่องนี้เป็นการศึกษากลุ่มชาติพันธุ์มอญบ้านลัดเกร็ด ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี โดยการเก็บข้อมูลจากเอกสาร การวิจัยภาคสนาม การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก เก็บข้อมูลระหว่าง เดือนกรกฎาคม 2536 ถึง กรกฎาคม 2537 ซึ่งเป็นการศึกษาภายใต้การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม ในบริบทของสังคมไทยที่เป็นไปอย่างรวดเร็ว ทำให้ชาวมอญเกิดการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตในด้านต่าง ๆ ได้แก่ การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตในด้านสังคมและการปกครองตนเอง การปรับเปลี่ยนทางเศรษฐกิจในด้านการผลิตและจำหน่าย เครื่องปั้นดินเผา การเปลี่ยนแปลงทางด้านการศึกษาและการปรับเปลี่ยนบทบาทหน้าที่และความสัมพันธ์ในหมู่ครอบครัวเครือญาติ แต่ในขณะเดียวกัน ชาวมอญก็ยังคงไว้ซึ่งความเป็นกลุ่มชาติพันธุ์มอญในสังคมไทย โดยสามารถธำรงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มตนไว้ได้ อันได้แก่ ภาษา ศาสนา พิธีกรรม ความเชื่อและขนบธรรมเนียมประเพณี |
| A short Mon history | Nai Pan Hla | Yangon : MKS Publishing, 2013 | Books: DS523.4.M65 P36 2013 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00088713 | หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงประวัติศาสตร์และอารยธรรมของชาวมอญ หลักฐานทางโบราณคดีที่ค้นพบแสดงให้เห็นว่าอารยธรรมมอญเจริญรุ่งเรืองมากในอาณาจักรทวารวดี (สันนิษฐานว่า มีศูนย์กลางอยู่ในประเทศไทย) และตอนล่างของประเทศพม่า รวมถึงประวัติความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของชาวมอญ กับประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งได้แก่ ประเทศอินเดียและจีน |
| Archaeological aspects of Pyu Mon Myanmar | Nai Pan Hla | Yangon : Thin Sapay, 2011 | Books: DS527.8.P36 2011 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00086820 | หนังสือเล่มนี้เป็นผลงานของ Dr. Nai Pan Hla นักวิชาการชั้นแนวหน้าของมอญ ที่ได้เขียนบทความเกี่ยวกับจารึกและวัฒนธรรมมอญอันเก่าแก่จำนวนมาก ภายในเล่มได้รวบรวมเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์พม่า, แผ่นจารึก, ชาดก, พุทธศิลปะ เรื่องราวทางประวัติศาสตร์ของชาวปยู ซึ่งเป็นชนชาติหนึ่งของพม่า รวมไปถึงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมอันเป็นเอกลักษณ์ของชาวมอญ |
| The Mon over two millennia : monuments, manuscripts, movements | Patrick McCormick | Bangkok : Institute of Asian Studies, Chulalongkorn University, 2011 | Books: DS570.M6M65 2011 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00073980 | มอญ เป็นหนึ่งในผู้อยู่อาศัยกลุ่มแรกของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่ได้กลายเป็นกลุ่มคน ที่ "ถูกลืม" หนังสือเล่มนี้เป็นบทความที่คัดสรรมาจากการประชุมมอญศึกษา ครั้งที่ 1 ที่จัดขึ้นในกรุงเทพฯ โดยบทบทความเหล่านั้นได้กล่าวถึงประวัติศาสตร์ในด้านต่าง ๆ และหลักฐานทางโบราณคดีของชนชาติมอญ |
| Mon nationalism and civil war in Burma : the golden sheldrake | Ashley South | London ; New York : RoutledgeCurzon, 2003 | DS528.2.M6S68 2003 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00038780 | หนังสือเล่มนี้ กล่าวถึงร่องรอยประวัติศาสตร์อันยาวนานของชาวมอญในประเทศพม่า และประเทศไทย ตั้งแต่ยุคก่อนอาณานิคมจนถึงปัจจุบัน เรื่องราวของการเมือง ชาติพันธุ์ และสงคราม กลางเมืองในประเทศพม่า และยังกล่าวถึงปัญหาของอัตลักษณ์ รวมถึงการคาดการณ์การเมืองพม่า ในสหัสวรรษใหม่ |
| The mons of Burma and Thailand | Robert Halliday | Bangkok : White Lotus Press, 2000 | Books: DS528.2.M6H24 2000 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00018863 | นังสือเล่มนี้นำเสนอบทความทั้งหมดของ โรเบิร์ต ฮัลลิเดย์ ที่ตีพิมพ์ในวารสารสมาคมวิจัยพม่า รวมทั้งเอกสารอื่น ๆ ของเขาด้วย กล่าวถึงเรื่องราวประวัติศาสตร์อันยาวนานและอารยธรรมของชนชาติมอญ ในประเทศพม่าและประเทศไทย |
| Continued human rights abuse in Burma : emphasis on Mon State and Karen State : a news report | Bangkok : Mon Information Service, 1998 | Bangkok : Mon Information Service, 1998 | Books: JC599.B93C662 1998 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00022373 | หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างต่อเนื่องในประเทศพม่า โดยมุ่งเน้นไปที่ รัฐมอญและรัฐกะเหรี่ยง ยกตัวอย่าง เช่น ปัญหาด้านการศึกษา การบังคับใช้แรงงานผู้หญิงและเด็กในรัฐมอญ การปกครองของกองทัพพม่า และการบังคับย้ายถิ่นฐานในรัฐกะเหรี่ยง |
| The Mon : a people without a country | ไม่ระบุ | : Bangkok : Mon Unity League, [1997?] | Books: DS528.2.M6M65 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00022763 | หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงประวัติศาสตร์ สิทธิมนุษยชน การบังคับใช้แรงงาน และการต่อสู้เพื่ออิสรภาพของชาวมอญในประเทศพม่า |
| Mon traditions and beliefs from the study of Mon proverbs | Chidchanok Jitpong | ไม่ระบุ | Books: PN6519.M6C45 1996 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00046408 | วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้เสนอการศึกษาค่านิยมและความเชื่อจากสำนวนสุภาษิตมอญ ในชุมชนมอญบ้านบางลำภู ตำบลบางครก อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี โดยแบ่งเนื้อหาออกเป็น 5 บท บทแรกกล่าวถึงวัตถุประสงค์และขอบเขตในการศึกษา ตลอดจนประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับจากการศึกษาสำนวนสุภาษิตมอญ พร้อมทั้งกล่าวถึงลักษณะทั่วไปของชาวมอญบ้านบางลำภู และข้อมูลทางภาษาศาสตร์ของภาษามอญ ทั้งระบบเสียงและลักษณะทางไวยากรณ์ บทที่ 2 กล่าวถึงลักษณะต่าง ๆ ของสำนวนสุภาษิตมอญ บทที่ 3 กล่าวถึงการจำแนกประเภทของสำนวนสุภาษิตมอญ โดยพิจารณาในแง่ของเนื้อหา บทที่ 4 ศึกษาสำนวนสุภาษิตมอญว่า สะท้อนค่านิยมและความเชื่อของชาวมอญอย่างไร บทสุดท้าย เป็นบทสรุปสาระสำคัญทั้งหมด |
| Mon refugees : hunger for protection in 1994 | ไม่ระบุ | Bangkok : Mon National Relief Committee, 1994 | Books: DS560.M6M65 1994 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00022551 | หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงผู้ลี้ภัยชาวมอญในประเทศพม่า ทั้งในเรื่องของความลำบากในการดำเนินชีวิต การย้ายถิ่นฐาน บทบาทของชุมชนมอญในประเทศไทย ทัศนคติของประเทศไทยที่มีต่อผู้ลี้ภัยชาวพม่า รวมถึงการช่วยเหลือต่าง ๆ และการส่งกลับประเทศของผู้ลี้ภัยชาวมอญในประเทศไทย |
| Mon-Khmer studies 1989-1990 ; a journal of Southeast Asian languages. | ไม่ระบุ | : [Bangkok] : Mahidol University, 1992 | Books: PL4301.M6 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00004637 | Mon-Khmer studies เป็นวารสารที่รวบรวมบทความด้านภาษาศาสตร์และวัฒนธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (รวมถึงภาษามอญและเขมร) เช่น ประวัติศาสตร์, ภาษาศาสตร์, สังคมศาสตร์, คำอธิบายทางภาษา, คำอธิบายทางวัฒนธรรม, การเปรียบเทียบ, บรรณานุกรม, การสะกดการันต์ และอักขรวิทยา |
| Ethnic relations in Thailand : the Mon-Thai relationship | Niyaphan Pholwaddhana | Ann Arbor, Mich. : University Microfilms International, 1986 | Books: DS528.2.M6N59 1986 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00036777 | ทยานิพนธ์เล่มนี้เป็นการศึกษาความสัมพันธ์ทางชาติพันธุ์ระหว่างมอญ – ไทย ของชุมชนในเขตลาดกระบัง จังหวัดกรุงเทพมหานคร โดยเน้นศึกษาในเรื่องของการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม การแข่งขัน และ ความร่วมมือระหว่างมอญ – ไทย |
| A guide to Mon studies | Christian Bauer | Clayton, Australia : Dept. of Linguistics, Monash University, [1984] | Books: DS570.M6B38 1984 | http://lib.sac.or.th/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00041718 | คู่มือเล่มนี้มีจุดประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาเกี่ยวกับภาษาและวัฒนธรรมมอญ และ 2) นำเสนอบรรณานุกรมของการศึกษามอญ จัดเรียงตามหัวข้อต่าง ๆ เช่น โบราณคดี ประวัติศาสตร์ ศิลปะ มานุษยวิทยาสังคมวิทยา และภาษาศาสตร์ |