ศูนย์วัฒนธรรมเฉลิมราชพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านกือเม็ง

กริชรามันห์

กริชเป็นศาสตรวุธชนิดหนึ่งมีลักษณะปลายแหลม มีขนาดสั้นบ้างยาวบ้าง ความยาวเฉลี่ยประมาณ 12-16 นิ้ว รูปตรงแต่ปลายเรียวแหลมเล็กก็มี ตรงกลางป่องก็มี เป็นรูปคดไปมาอย่างที่เรียกว่าคดกริชก็มี คดแต่ตอนปลายเพียงคดเดียวก็มี

ชาวมลายูถือว่านักรบผู้ใดถือกริชหลายคด ผู้นั้นนับเป็นนักรบผู้ยิ่งยง และมีอำนาจเหนือกองทัพ มีคมสองคมใช้สำหรับฟันด้ายก็มี มีด้ามขนาดสั้นพอเหมาะ แต่การจะกำไว้ในมือได้สะดวก ด้ามและฝักมักแกะสลักเป็นรูปและลวดลายต่างๆ อย่างสวยงาม บางด้ามประดับด้วยเงิน ทอง หรือทองแดง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับฐานะผู้เป็นเจ้าของเป็นประการสำคัญ

กริชของจังหวัดยะลามีชื่อและประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน เมื่อประมาณ 200-300 ปีก่อน เจ้าเมืองรามันประสงค์จะให้มีกริช เป็นอาวุธคู่บ้านคู่มือง และต้องการมีกริชประจำตัวด้วย จึงเชิญช่างผู้ชำนาญการมาจากประเทศอินโดนีเซีย มาทำกริชที่เมืองรามันในรูปแบบปัตตานี และรูปแบบรามัน ซึ่งมีลักษณะเฉพาะจนเรียกขานในท้องถิ่นว่า “กริชแบบปาแนซาระห์

กริชที่เมืองรามันนิยมทำเป็นหัวนกพังกะ นกพังกะเป็นนกที่มีปีกและตัวสีเขียว ปากยาวสีแดงอมเหลือง คอขาวบ้าง แดงบ้าง นอกจากนี้ ยังทำเป็นหัวรูปไก่ หัวงูจงอาง และรูปคน ส่วนใหญ่สลักด้วยไม้ หรือกระดูกปลา กริชมีหลายรูปแบบ เช่น กริชแบบกลุ่มบาหลีและมดูรา กริชแบบชวา กริชแบบคาบสมุทรตอนเหนือ กริชแบบบูฆิส กริชแบบสุมาตรา กริชแบบปัตตานี กริชแบบซุนดาหรือซุนดัง และกริชแบบสกุลช่างสงขลา (ข้อมูลจาก ศูนย์วัฒนธรรมเฉลิมราชพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านเม็ง จ.ยะลา)